ინოვაციებისა და განვითარების ფონდმა NX-თან ერთად დაიწყო დისკუსიების ციკლი – საქართველოში რელიგიური უმცირესობებისა და ტოლერანტობის პრობლემაზე. რამოდენიომე დღის წინ, ონოვაციებისა და განვითრების ფონდში გაიმართა პანელური დისკუსია თემაზე: ”რელიგიური უმცირესობებისა და ტოლერანტობის პრობლემა საქართველოში”
დისკუსიაში მონაწილე მხარეები იყვნენ: მამა ბიძინა გუნია, სომხური ეპარქიის იურიდიული განყოფილების ხელმძღვანელი ლევონ ისახანიანი, საქართველოს აზერბაიჯანელ სტდენტთა კავშირის წევრი, უფლებადამცველი ჯეიჰუნ ნარზალოვი, უფლებადამცველი გიორგი მშვენიერაძე და ექსპერტი ემზარ ჯგერენაია.
დისკუსიაზე წარმოდგენილმა მხარეებმა განიხილეს ბოლო დროს ქვეყანაში მომხდარი ფაქტები, რომელიც რელიგიური ნიშნით დისკრიმინაციას შეეხებოდა და სახელმწიფოს პრობლემის გადაჭრის გზებზე მიუთითეს.
გამართულ დისკუსიას ასევე ესწრებოდნენ სტუდენტები, რომელთაც კითხვის დასმის და დისკუსიაში ჩართვის საშუალება ჰქონდათ.
დისკუსიის ორგანიზატორ, გივი ჩიქოვანს მიაჩნია, რომ ქვეყანაში ყველაზე რელევანტური თემა რელიგიური უმცირესობების პრობლემატიკაა.
„ინოვაციებისა და განვითარების ფონდში გაიმართა პანელური დისკუსია თემაზე” რელიგიური უმცირესობებისა და ტოლერანტობის პრობლემა საქართველოში“. დისკუსია იყო იმ საკითხებზე და ქმედებებზე, რომელიც ამ ბოლო დროს ძალიან გახშირდა და რომელიც, ძალიან არატოლერანტულია. დისკუსიის ფარგლებში, შევეხეთ საქართველოში არსებულ აბსოლიტურად ყველა რელიგიური უმცირესობის საკითხს. სტუმრები მოწვეულები იყვნენ, როგორც მართლმადიდებლური, ასევე მუსლიმური და სხვა რელიგიური უმცირესობების საკითხზე მომუშავე ორგანიზაციებიდან, ასევე პროფესორები და ექსპერტები. ღონისძიებას დაესწრო ასამდე ადამიანი, ასევე გვქონდა ლაივსტრიმი, ანუ ნებისმიერ მსურველს ინტერნეტით ქონდა კითხვის დასმის საშუალება. ეს დისკუსია, არ იყო ერთჯერადი ხასიათის, მსგავსი პანელური დისკუსიები ინოვაციებისა და განვითარების ფონდის ოფისში ყოველკვირა გაიმართება. ჯერჯერობით ქვეყანაში ყველაზე რელევანტური თემა რელიგიური უმცირესობების პრობლემატიკაა,“ – აცხადებს გივი ჩიქოვანი.
ჯეიჰუნ ნარზალოვი, რომელიც რელიგიური უმცირესობების უფლებადამცველია, თვლის, რომ ძალადობა, რელიგიურ უმცირესობებზე ბოლო ორი წლის განმავლობაში უფრო გახშირდა, მაგალითად კი ბოლო პერიოდში – ქობულეთში მედრესეს თავზე ღორის თავის ჩამოკიდება, ასევე სოფლე ჭელაში, მეჩეთის მინარეთის დანგრევა, სამცხე-ჯავახეთში მუსლიმების პარასკევის ლოცვის აკრძალვა, აჭარაში, სოფელ მოხეში, მეჩეთის დანგრევა მოპჰყავს და მიიჩნევს, რომ ამ პრობლემებში, სახელმწიფომ უფრო ღრმად უნდა ჩაიხედოს, ორივე მხარე მრგვალ მაგიდასთან დასვას და შეარიგოს. ”ყველა პრობლემა სახეზეა, ბოლო ორი წლის განმავლობაში უფრო გახშირდა რელიგიური უმცირესობების მიმართ ძალადობის ფაქტები, არ ვამტკიცებ იმას, რომ ხელისუფლება ჩაერია ამ საკითხში, მაგრამ ფაქტია, რომ ძალადობა რელიგიურ უმცირესობებზე ბოლო ორი წლის „განმავლობაში უფრო გახშირდა. მაგალითად ქობულეთში მედრესეს თავზე ღორის თავის ჩამოკიდება, ასევე სოფლე ჭელაში, მეჩეთის მინარეთის დანგრევა, სამცხე-ჯავახეთში მუსლიმების პარასკევის ლოცვის აკრძალვა, ბოლო ინციდენტი კი აჭარაში, სოფელ მოხეში, მეჩეთის დანგრევა იყო. არ ვიცი ამის მოტივაცია რა იყო, თუმცა მიზანი ნათელია.რელიგიურ უმცირესობებზე ხორცილედება, როგორც ფსიქოლოგიური, ასევე მორალური და ზნეობრივი ზეწოლა, რელიგიური უმცირესობების წარმომადგენლები საქართველოში თავს დაუცველად და შეურაცყოფილად მიიჩნევენ. ჩემი აზრით, ამ პრობლემაში სახელმწიფომ უფრო ღრმად უნდა ჩაიხედოს, ორივე მხარე მრგვალ მაგიდასთან დასვას და შეარიგოს. პრობლემა ასე გადაწყდება, სახელმწიფოს წარმომადგენლებმა თითოეული ადამიანის პრიბლემა უნდა გაანალიზოს და ისე გადაწყვიტოს როგორ უნდა მოიქცეს, ისე რომ მეორე მხარის გაღიზიანება არ გამოიწვიოს,“ – აღნიშნავს ნარზალოვი.
მამა ბიძინა გუნია: ”როცა სასულიერო პირი რაიმე აზრს გამოთქვამს, ფიქრობენ, რომ ეს არის ეკლესიის აზრი და არა კერძო პირის აზრი. რაც ასე არ არის. რეგილიური უმცირესობებისა და ტოლერანტობის საკითი, არა მარტო დისკუსიაზე შეკრებილ ახალგაზრდობასა და საქართველოს აწუხებს, არამედ თითქმის მთელ მსოფლიოს. ამას აქვს რამდენინე მიზეზი, მათ შორის – საკომუნიკაციო ენის არასრულყოფილება. როდესაც, ჩვენ ვსაუბრობთ რაიმე თემაზე, გვგონია, რომ ერთმანეთის გვესმის, სინამდვილეში კი ასე არ არის. უნდა შეიქმნას, საკომუნიკაციო ენა, რომელიც გაითვალსიწინებს ყველა მხარის აზრს და არ მოწყდება წარსულს. იმედი მაქვს, მომავალი თაობა ტოლერანტობის საკითხში უფრო დადებით ნაბიჯებს გადადგამს. ეს გაუგებრობა, რელიგიური უმცირესობების წარმომადგენლობასთან საკომუნიკაციო ენის არარსებობის ბრალია, უწმინდესისა და უნეტარესის სიტყვებს მოვიშველიებ, უნდა ვისწავლოთ ერთმანეთის მოსმენა.”
ლევონ ისახანიანი, სომხური ეპარქიის წარმომადგენელი: ”გავრცელებულია აზრი, თითქოს საქართველო ტოლერანტული ქვეყანაა და ქართული საზოგადოება არის ტოლერანტული საზოგადოება. ამასთან დაკავშირებით, მე ორგვარი აზრი მაქვს, პირველი – დიახ ასეა. ასე, რომ არ იყოს, ამდენი არამართლმადიდებელი და არაქართველი საქართველოში ვერ იცხოვრებდა, მაგრამ მეორეს მხრივ, ჩვენ ვხედავთ, რომ ეს ისტორიული ტოლერანტობა ზოგ შემთხვევაში მეორე პლანზე იწევს, განსაკუთრებით, როდესაც საქმე გვაქვს არამართლმადიდებლურ ეკლესიის მრევლთან. არსებობს გარკვეული, შეუწყნარებლობისა და დისკრიმინაციის გამოვლინებები არამართლმადიდებლური ეკლესიის მიმართ.”
გიორგი მშვენიერაძე, რომელიც უფლებადამცველია თვლის, რომ სახელმწიფოს არ უნდა შეექმნა რელიგიურ საკითხთა სააგენტო, რადგან მას არ უნდა აინტერესებდეს რელიგია, სახელმწიფომ უნდა შექმნას კანონმდებლობა, რომლელიც დაიცავს რელიგიურ უმცირესობათა უფლებებს.
”ისტორიიდან ძალიან კარგი მაგალითები გვაქვს ტოლერანტობისა და შემწყნარებლობის, ახლა კი კრიტიკა ხშირად საზოგადოებისკენ არის მიმართული. არის აზრი, რომ საზოგადოებაა არატოლერანტული და ამიტომ გვაქვს ასეთი სურათი რელიგიურ უმცირესობებთან დაკავშირებით. შესაძლებელია, ასეც იყოს, მაგრამ პირველრიგში, პასუხისმგებლობა უნდა აიღოს სახელმწიფომ. თუკი სახელმწიფო არ განახორცილებს სწორ პოლიტიკას, მათ შორის სწორ საგანმანათლებლო პოლიტიკას, თუკი შემწყნარებლობის სწავლა არ მოხდება სკოლიდან, შეუძლებელია ადამიანები ბუნებით იყვნენ ტოლერანტები. ამ ყველაფრის შესწავლა უნდა მოხდეს ბავშვობიდან. სახელმწიფოს არ უნდა შეექმნა რელიგიურ საკითხთა სააგენტო, რადგან მას არ უნდა აინტერესებდეს რელიგია, სახელმწიფომ უნდა შექმნას კანონმდებლობა, რომლელიც დაიცავს რელიგიურ უმცირესობათა უფლებებს,“ – აცხადებს მშვენიერეაძე.
ემზარ ჯგერენაია, ექსპერტი: ”ჩვენს ეკლესიას თავისი თავი ესმის, როგორც ქართველთა ეკლესია. პავლე მოციქულის სიტყვებით კი, ქრისტესთვის ყველა თანასწორია. ქრისტიანობა არ არის ნაციის რელიგია, ეს არის პიროვნების რელიგია. მორწმუნე ქრისტიანი ყველა თანასწორია. ჩვენ უნდა ვილაპარაკოთ პრობლემებზე, მაგრამ საქართველოში მცხოვრებმა ყველა ქართველმა, სომეხმა თუ აზერბაიჯანელმა უნდა გაიგოს, რომ ეს არის ახალგაზრდა სახელმწიფოს პრობლემები. ხელუსუფლება, კი უნდა იყოს შეუვალი თავის მოქმედებაშიროდესაც, საქმე ეხება კანონის დარღვევას, განსაკუთრბეით კი რელიგიურ საკითებში. ბოლო პერიოდში, რელიგიური უმცირესობების დისკრიმინაციის რამდენიმე ფაქტი დაფიქსირდა და ცხადია, სახელმწიფოს ამაზე ადეკვატური პასუხი არ ქონია.
სტუდენტი გიორგი რუსიას თქმით, მან დისკუსიაზე დასვა საკითხი იმის, შეასხებ, რომ ქვეყანაში დისკრიმინაციის საკითხები დარეგულირება სახელმწიფოს კომპეტენციაა, თუმცა მის აზრს გამოხმაურება არ მოყვა.
”როდესაც დისკუსიაზე ჩემი აზრის დაფიქსირების საშუალება მომეცა განვაცხადე, რომ რელიგიური უმცირესობების დისკრიმინაციის საკითხები სახელმწიფომ უნდა დაარეგულიროს, მან უნდა აღკვეთოს ცალკეული შემთხვევებიც. არ შეიძლება ვისაუბროთ ერთბაშად მთელი საზოგადოების ტოლერანტობის საკითხზე, რადგან ეს ინდივიადუალური საკითხია, თუმცა ჩემს მიერ გამოთქმული აზრი უპასუხოდ დარჩა. შეინიშნებოდა ტენდენცია იმის, რომ სხვა რელიგიის ინტერესები უფრო იყო წამოწეული ვიდრე მართლმადიდებლობის. დისკუსიაზე ძირითადად განხილული იყო საქართველოში არსებული რელიგიური უმცირესობების დისკრიმინაციის საკითხები და საერთოდ არ დასმულა საკითხი იმის, შესახებ თუ რამდენად არის სხვა ქვეყნებში დაცული მართლმადიდებლური რელიგიის ინტერესები. მეზობელ ქვეყნებში ქართველების დისკრიმინაციის ფაქტებიც შეინიშნება, ტოლერანტობა მხოლოდ ქართველებს არ უნდა მოეთხოვებოდეს ,” – აცხადებს გიორგი რუსია.
სტუდენტი – ბაჩო ჩუბინიძე: ”სიმართლე გითხრათ, მე აღნიშნული ღონისძიებით კმაყოფილი არ ვარ, რადგანაც არ იყო სრულად მოწოდებული ის ინფორმაციები, რაც დაგვეხმარებოდა სტუდენტებს. მოლოდინი მქონდა, რომ ჩვენი, მართმადიდებლების, ინტერესები უფრო მეტად იქნებოდა დაცული, თუმცა იმედები არ გამიმართლდა, მეტწილად ჯოხი ჩვენზე ტყდებოდა,” – განაცხადა ჩუბინიძემ.
დისკუსიაზე ასევე სტუდენტებმა დასვეს კითხვა წმინდა ბარბარეს სახელობის ვანდალურად დარბეულ ტაძართან დაკავშირებით, თუმცა ამ შეკითხვასაც პასუხი არ გაეცა.
ვრცელი მსჯელობის შემდეგ დისკუსიის მთავარ კითხვა თუ რამდენად ტოლერანტული ერი ვართ პასუხგაუცემელი დარჩა.
18.11.14
ნინა პირტახია
