საქართველოში ახალი წელი სხვადასხვა ეპოქაში წელიწადის სხვადასხვა დროს აღინიშნებოდა. შემორჩენილი ცნობების მიხედვით, IV სუკუნეში ახალ წელს 6 აგვისტოს ზეიმობდნენ. VII საუკუნიდან აგვისტოს სექტემბერი ჩაენაცვლა. IX ასწლეულის 20-იანი წლებიდან ახალი წლის ათვლა გაზაფხულის პირველი თვიდან-მარტიდან იწყება. იანვარში ახალი წლის დღესასწაული, საბოლოოდ, XIV საუკუნეში დამკვიდრდა.
ჩვენთან ახალი წელი მრავალჟამიერთან, მეკვლესთან, ჩოხაში გამაწყობილ თოვლის ბაბუასთან და ტარდიციულ ქართულ სუფრასთან ასოცირდება. მიუხედავად იმისა, რომ რელიგიური ნიშნით განსხვავებული ჩვენი საზოგადოების წარმომადგენლები ახალ წლის მიმართ სხავდასხვანაირი მიდგომითა და ტრადიციებით გამოირჩევიან, ამ დღეს ყველა მათგანს აერთიანებს რწმენა იმისა, რომ ახალი წელიწადი სიახლის, იმედისა და სიხარულის მომტანი იქნება.
ევანგელურ-ბაპტისტური ეკლესიის ეპისკოპოსმა რუსუდან გოცირიძემ გვითხრა, რომ „საახალწლო სადღესასწაულო განწყობას უფრო მეტად საშობაო ელფერი დაჰკრავს“, რადგან მათ როგორც სხვა დანარჩენი რელიგიური დენომინაციები, რომლებიც გრიგორიანული კალენდრი ხელმძღვანელობენ ქრისტეს შობა 25 დეკემბერს იზეიმეს.
„ჩვენი ეკლესია შობამდე ოთხი კვირით ადრე იწყებს „ადვენტის სანთლების“ ანთებას. ყოველ კვირა დღეს ენთება თითო სანთელი და ასე, ნაბიჯ–ნაბიჯ გვიახლოვდება ლამაზი დღესასწაული. ყოველ წელს ეკლესია ფიქრობს ეს ოთხი კვირა რა საკითხებს მიუძღვნას. წელს – პირველი კვირა იყო თანასწორობის კვირა, მეორე – ღვთის მიერ ნაჩუქარი ნიჭების კვირა, მესამე – მოხუცების კვირა და მეოთხე კვირა იყო საჩუქრების კვირა. ფიქრით, ლოცვით და საქმით ყველა ცდილობს ადვენტის მარხვაში აკეთოს რამე მნიშვნელოვანი და სასიკეთო იმისდა მიხედვით, რისი კვირაც არის. სიმართლე გითხრათ, საშობაო სამზადისი იმხელა ემოციურ და ფიზიკურ რესურსებს მოითხოვს თითოეული ჩვენგანისაგან, რომ საახალწლოდ რამე განსაკუთრებულის საფიქრალად და მოსამზადებლად აღარ გვყოფნის ძალა.“
ქალბატონმა რუსუდანმა აღნიშნა, რომ მისთვის ახალი წელი საოჯახო დღესასწაულია. სუფრაც ტრადიცულია საცივით, გოზინაყით, მწვადითა და ტოლმით, თუმცა რადგან მის ოჯახის წევრებისა და სტუმრების უმეტესობა ვეგეტარიანელები არიან ცდილობენ საინტერესო შეჭამანდებით გაამდიდრონ სუფრა. ნაძვის ხეს მორთვაშიც მთელი ოჯახი იღებს მონაწილეობას და სახლში გირლიანდებზე კიდებენ ყველა მისალოც ბარათს, რომელსაც კი საახალწლოდ იღებენ. ბავშვები კი საახალწლო სამზადისის მუსიკალურ გაფორმებაზე იღებენ პასუხისმგებლობას და მთელს სახლში ისმის საშობაო, საახალწლო სიმღერები.
რუსუდან გოცირიძე: „ჩემ ქვეყანასა და ეკლესიასა მინდა ვუსურვო მშვიდობიანი, წარმატებული, სამართლიანი, ბედნიერი, ღონიერი და საინტერესო 2017 წელი. მინდა ვისურვო, რომ მომავალი წელი არ იქნება დახოცილი ქალების, ნაცემი და დაშინებული უმცირესობების, მოჭრილი მინარეთების და თოვლსა და წვიმაში ღია ცის ქვეშ ლოცვის წელიწადი. ვისურვებდი მშვიდობას ქვეყანასა და რეგიონში და კაცთა შორის სათნოებას.“
ევანგელურ-ლუთერული ეკლესიისთვისაც უმთვარესი შობის დღესასაწაულია, როცა 25 დეკემბრის სადღესასწაულო ღვთისმსახურება ტარდება. „ბრწყინავს ბეთლემის ვარსკლავი და დგას ნაძვის ხე სათამაშოებით, ხის ძირში არის მარიამისა და იოსების პატარა ფიგურები და იესო ბაგაში.“
პასტორმა ირინა სოლეიმ „თბილისი თაიმსს“ უთხრა, რომ საშობაო და საახალწლო სუფრა ყოველთვის ლოცვით იწყება.
„საერთოდ შობა და ახალი წელი – საოჯახო დღესასწაულებია და მთელი ოჯახი იკრიფება სუფრასთან. სუფრა ძირითადად ქართული და სხვა კერძებიდან შედგება, მაგრამ ზოგიერთ ოჯახში შერჩენილია გერმანული ტრადიცია პატარა თაფლიანი ნამცხვრის და შაქრიანი პეროგის გამოცხობის. რა თქმა უნდა სახლში დგას ლამაზად მორთული ნაძვის ხე და შობის წინა საღამოს ბავშვებს წინდებში უმალავენ საჩუქრებს. საშობაო და საახალწლო სუფრა ყოველთვის იწყება ლოცვით. მეც ვლოცულობ ღმერთის წინაშე და შევთხოვ ჩემი მრევლისთვის და მთელი ქვეყნისთვის, რომ 2017 წელს იყოს მშვიდობა, სამართლიანობა, კეთილდღეობა და კეთილი სურვილების ასრულება! ღმერთმა აკურთხოს ყველა ოჯახი და მისცეს ყველას ჯანმრთელობა და ბედნიერება!“-აღნიშნა ირინა სოლეიმ.
მუსლიმები ახალ წელს გასაკუთრებულად არ ზეიმობენ. სრულიად საქართველოს მუფთის მოადგილემ ადამ შანთაძემ გვითხრა, რომ მათი აღმსარებლობიდან გამომდინარე მიღებული არაა ნაძვის ხე, თოვლის ბაბუა ან განსაკუთრებული სუფრა, „2017 წელს ჩვენს ქვეყანას და თანამემამულეებს ვუსურვებთ ჯანმრთელობას, ბედნიერებას, რწმენის სიმტკიცეს, მშვიდობას, ეკონომიკურად გაძლიერებას და გამთლიანებას.“
მუსლიმთათვის ნამდვილი ახალი წელი გაზაფხულზე მოდის, ამიტომ ისინი ამ დღეებს გასაკუთრებულად არ ზეიმობენ. სრულიად საქართველოს მუფთის მოადგილემ ადამ შანთაძემ გვითხრა, რომ მათი აღმსარებლობიდან გამომდინარე მიღებული არაა ნაძვის ხე, თოვლის ბაბუა ან განსაკუთრებული სუფრა, „2017 წელს ჩვენს ქვექანას და თანამემამულეებს ვუსურვებთ ჯანმრთელობას, ბედნიერებას, რწმენის სიმტკიცეს, მშვიდობას, ეკონომიკურად გაძლიერებას და გამთლიანებას.“
ახალ წელს საქართველოში ხშირად ,,ბასილის დღეს” უწოდებდნენ, რადგან პირველ იანვარს მართლმადიდებლური ეკლესია წმინდა ბასილი დიდს იხსენიებს. საახალწლოდ ცხვებოდა ადამიანის ფორმის პური ე.წ. ,,ბასილას კვერები.
წლის განმავლობაში მუსლიმებს გვაქვს ორი ძირითადი ბაირამი ანუ დღესასწაული: ყურბან (მსხვერპლშეწირვის) და რამაზან (მარხვის დასრულების) ბაირამი, რომლებსაც საზეიმო ვითარებაში აღვნიშნავთ. ამ დღეებში ვეწევით ქველმოქმედებას, მოვინახულებთ ნათესავებსა და ახლობლებს, მივდივართ მიცვალებულთა სასაფალოებზე და სხვ. რაც შეეხება ახალ წელს (გრიგორიანული კალენდრის მიხედვით), ამ დღეს რაიმე განსაკუთრებულს არ ვზეიმობთ. შესაბამისად, ჩვენი აღმსარებლობიდან გამომდინარე, მიღებული არაა ნაძვის ხე, თოვლის ბაბუა ან განსაკუთრებული სუფრა. 2017 წელს ჩვენს ქვექანას და თანამემამულეებს ვუსურვებთ ჯანმრთელობას, ბედნიერებას, რწმენის სიმტკიცეს, მშვიდობას, ეკონომიკურად გაძლიერებას და გამთლიანებას.”
მაშინ, როცა ირგვლივ საახალწლო სამზადისი პიკს აღწევს მართლმადიდბლური სამყარო ქრისტეშობის ბრწყინვალე დღესასწაულთან შესახვედრად ემზადება. რაც შეეხება ახალ წელს, ეს საერო დღესასწაულია და ძველი სტილით, 14 იანვარს შეესაბამება, ამ დროს სრულდება მართლმადიდებლურ ტაძრებში საახალწლო პარაკლისი.
„ახალი წელი არ არის საეკლესიო დღესასწაული. იერარქიულად, ჯერ უფლის საიდუმლოებები, ზეციური კანონებია და შემდეგ მიწიერი, საერო მოვლენები და ფასეულობები. ამიტომ საერო, კალენდარულ დღესასწაულს ნუ ავიყვანთ საეკლესიო დღესასწაულის რანგში. ყოველი წლის ბოლოს, ჩვენ უნდა გავაანალიზოთ განვლილი ცხოვრების როგორც დადებითი, ასევე უარყოფითი გამოცდილება და ეს არა მიწიერი, არამედ ზეციური ლოგიკით უნდა იქნას გააზრებული. განსაკუთრებულად იმაზე უნდა დავფიქრდეთ, თუ რისთვის მოვედით ამქვეყნად, რა არის ჩვენი ცხოვრების მისია, ჯვარი, საზრისი.. ქრისტე ჩვენში ახალ ადამიანს შობს. ამიტომ უნდა დავაკვირდეთ, უფლის მადლით, შეიცვალა თუ არა ჩვენში ძველი ადამიანი ახლით. ამ ერთი წლის მანძილზე, თუკი არ იქნება დადებითი ცვლილებები და მხოლოდ და მხოლოდ უარყოფით ცვლილებებს აღმოვაჩენთ, ამის გამოც, რა თქმა უნდა, სასოწარკვეთას, ურწმუნოებასა და უსიყვარულობას არ უნდა მივეცეთ,“- მამა გიორგი სხირტლაძე.
სოფიკო ნინიკაშვილი
Discussion about this post