როგორ გავარჩიოთ ბავშვი გაცივდა, თუ ვირუსული ინფექციით დაავადდა?! – პედიატრი ინგა მამუჩიშვილი

ვირუსული ინფექციები და სეზონური გრიპები ზრდასრული ადამიანებისთვის დისკომფორტის შემქმნელი და შემაწუხებელი დაავადებაა, რომლიც ყოველდღიური ცხოვრების წესის შეცვლას აიძულებს, მაგრამ რა ხდება მაშინ, როდესაც ისინი ბავშვებს უტევენ? რამდენად იზრდება დაავადების გავრცელების რისკები და ვირუსული ინფექციებით გამოწვეული საფრთხეები მაშინ, როდესაც საქმე პატარებს ეხება? „თბილისი თაიმსი“ დაუკავშირდა პედიატრ ინგა მამუჩიშვილს, რომელიც საუბრობს, როგორ დავიცვათ ჩვენი პატარები ინფექციური დაავადებების შემოტევებისგან. სტატიაში თქვენ გაიგებთ აუცილებელია თუ არა აცრების, როგორც პროფილაქტიკური საშუალებების ჩატარება, ბავშვების უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად.

თუ შეგიძლიათ, მითხრათ რა არის ვირუსი და რომელი ფაქტორები შეიძლება გახდეს ადამიანში მათი შეჭრისა თუ გავრცელების წინაპირობა?

– პედიატრთან მომართვის ყველაზე ხშირი მიზეზი მწვავე რესპირატორული ვირუსული ინფექციებია–სხვადასხვა ეტიოლოგიით გამოწვეული მწვავედ მიმდინარე ინფექციების ჯგუფი, რომელსაც თან ახლავს ზოგადინფექციური სიმპტომატიკა სასუნთქი გზების და არცთუ იშვიათად, სხვა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ორგანოების თანმხლები დაზიანებებით. ვირუსული ინფექციის გავრცელების წყაროს წარმოადგენს დაავადებული ადამიანი, ხოლო ვირუსის გავრცელება ხდება ჰაერწვეთოვანი გზით.

ვირუსი მრავალნაირია და სხვადსხვა სეზონზე მათი აქტივაცია ბუნებაში სხვადასხვაგვარია. არსებობს გრიპის, პარაგრიპის ვირუსები, რესპირატორულ–სინციტიალური ვირუსი, რინოვირუსი, კოქსაკის ვირუსები, რეოვირუსები, როტავირუსები, ადენოვირუსები, ჰერპეს ვირუსები HSV1,2. ადამიანის ციტომეგალოვირუსი, ებშტეინბარის ვირუსი და ა.შ. ვირუსული ინფექცია მწვავედ იწყება, მას ახლავს ჰიპერთერმია (მაღალი ცხელება) თავის და სახსრების ტკივილი, ღებინება, მკვეთრი ზოგადი სისუსტე, ხშირად ფარინგიტი, ტონზილიტი, კონიუნქტივიტი, ლარინგიტი, ტრაქეიტი,ბრონქიტი, პნევმონია… მნიშვნელოვანია ისიც, რომ გავარჩიოთ ბავშვი გაცივდა, თუ ვირუსული ინფექციით დაავადდა. თუმცა უნდა აღვნიშნო, რომ ორგანიზმის გადაციებას ახლავს ვირუსის გააქტივება და შედარებით მარტივად მიმდინარეობს. მაგალითად, რინოვირუსს საზოგადოება ხშირად გაციებას უწოდებს. დაბალი ტემპერატურა, ზომიერად გამოხატული ყელის ტკივილი–სიმპტომები მსგავსია, მაგრამ ვირუსული ინფექციების დროს დაავადების საწყისი მწვავეა და სიმპტომებიც უფრო ძლიერადაა გამოხატული.

არსებობს თუ არა კონკრეტული სეზონი ან დროის მონაკვეთი, როდესაც ვირუსის გავრცელების საშიშროება განსაკუთრებით მაღალ ნიშნულს აღწევს და როდის იღებს მასობრივ ხასიათს ვირუსული „შემოტევები“?

– ვირუსული შემოტევები პიკს შემოდგომა–ზამთრის სეზონზე აღწევს, განსაკუთრებით ყურადღებას ვამახვილებ სეზონურ გრიპზე, რომელიც ინტენსიურად ვლინდება დეკემბრის ბოლოს. პედიატრთან მიმართვის ყველაზე ხშირი (75%–90%) მიზეზი სწორედ მწვავე რესპირატორული ვირუსული ინფექციაა. ბოლო პერიოდში ბავშვების დიდი ნაწილი მწვავე რესპირატორული ინფექციით თვეში 1–2–ჯერ მაინც ავადდება, აღნიშნული ფაქტორი ქმნის ხშირად მოავადე ბავშვების ჯგუფს.

ვირუსული ინფექციით ბავშვთა ხშირი ავადმყოფობა განპირობებულია

ეგზოგენური(გარეგანი) ფაქტორებით:

ეპიდემია (მაგალითად, გრიპის ეპიდემია და ეპიდემიათაშორის პერიოდში სხვა ტიპის ვირუსების აქტივაცია, ვირუსის ვირუსზე ზედდება 7–35%)
მოსახლეობის დაბალი სამედიცინო განათლება (ბავშვთა დაწესებულებებში ავადმყოფი ბავშვის მიყვანა მწვავე ვირუსული პროცესით, რაც ძალიან ხშირად ხდება. ეს ფაქტი ხელს უწყობს ვირუსული ინფექციის სწრაფ გავრცელებას; ხშირად ადამიანები არღვევენ რესპირატორულ ეტიკეტს (აცემინებენ, ახველებენ, არ იყენებენ ერთჯერად ნიღაბს და არ ერიდებიან საზოგადოების სხვა წევრებს; ყურადღება არ ექცევა ხელების ჰიგიენას.
ქვეყანაში არსებული მძიმე სოციალ–ეკონომიკური და ეკოლოგიური მდგომარეობა. (დაბინძურებული ჰაერი, საკვებში დიდი რაოდენობით ნიტრატების, პესტიციდებისა და ჰერბიციდების არსებობა, რაც დამთრგუნველად მოქმედებს იმუნიტეტზე.)
იატროგენული მოქმედება იმუნურ სისტემაზე (მედიკამენტების არარაციონალური გამოყენება)

ასევე, ენდოგენური (შინაგანი) ფაქტორებით:

თანდაყოლილი პათოლოგიები, ქრონიკული დაავადებები, ალერგიული ფონი, ხელოვნური კვება, იმუნოლოგიური სტატუსის დათრგუნვა და სხვა.

როგორია თქვენი, როგორც პედიატრის, რეკომენდაცია პრევენციულ ზომებთან დაკავშირებით, რა უნდა გაითვალისწინონ ადამიანებმა, რათა თავიდან აირიდონ ორგანიზმში ვირუსის შეჭრის საფრთხე?

– რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვის დაცვა ვირუსისა და გაციებისგან (რასაც შემდგომ ვირუსის გააქტიურება მოჰყვება) ეს განსაკუთრებით ეხებათ ბავშვებს, რომლებიც ხშირად ავადმყოფობენ, პაციენტების ჯგუფი, რომელიც მწვავე რესპირატორული ინფექციით ავადდება წელიწადში საშუალოდ 6–7–ჯერ. 1 წლამდე ასაკის ბავშვები უფრო იშვიათად ავადდებიან, განსაკუთრებით, თუ ისინი ბუნებრივ კვებაზე იმყოფებიან, რადგან მათ დედის რძის მეშვეობით აქვთ დამცველობითი მექანიზმი, ასევე, მუცლადყოფნის პერიოდიდან გადაცემული იმუნოლოგიური მეხსიერება ხშირი ვირუსული ინფექციების პრევენციისთვის მნიშვნელოვან როლს თამაშობს სწორი მოვლა – ჰიგიენის ნორმების მუდმივი დაცვა, დიდი რაოდენობით სითხის მიღება, სრულფასოვანი და ბალანსირებული კვება (ვიტამინებითა და მინერალებით მდიდარი) რუტინული დალაგება, რაც მოიაზრებს სველი წესით იმ ზედაპირის წმენდას, რომელსაც შემდგომ ბავშვი ხელით ეხება. დაავადებულებთან ხშირი კონტაქტის აცილება, ბავშვის გაკაჟება, იზოლაცია სხვა ბავშვებისგან და საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებისგან, იმუნიტეტის მოწესრიგება უსაფრთხო და აპრობირებული მედიკამენტებით.

ვირუსული ინფექციების პერიოდში აუცილებელია, რომ დავიცვათ რესპირატორული ეტიკეტი და პირადი ჰიგიენის წესები. ხშირად დავალაგოთ და გავანიავოთ ოთახები, მივცეთ ავადმყოფს დიდი რაოდენობით სითხე, ვიტამინიზირებული და ბალანსირებული საკვები, მოვარიდოთ საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებს და ამ გზით დაავადების განვითარებისგან დავიცვათ სხვა ადამიანებიც.

რას გვეტყვით ვირუსის საწინააღმდეგო აცრებზე. რამდენად აქვს პრევენციული სახე და არის თუ არა მსგავსი აცრები თქვენთვის, როგორც პედიატრისთვის, მისაღები?

– ვირუსული ინფექციების პროფილაქტიკა მოიცავს იმუნომოდულაციური საშუალებების გამოყენებასა და ვაქცინოპროფილაქტიკას(გრიპის ვაქცინები). ეს უკანასკნელი საიმედო საშუალებაა და ამცირებს პანდემიების რიცხვს, ვინაიდან ვაქცინის შემადგენლობა ყოველწლიურად იცვლება. გრიპის ვირუსის მოსალოდნელი პერიოდის გათვალისწინებით, ვაქცინაციაზე ზრუნვა ოქტომბერ–ნოემბერში უნდა დაიწყოთ, რათა თავიდან ავირიდოთ გრიპი,შესაძლო გართულებებით. ვაქცინაციის ჩვენება–უკუჩვენება ყოველთვის შეათანხმეთ პირად ექიმთან.

ვირუსულ დაავადებებთან დაკავშირებით, ასევე, ხშირად აღნიშნავენ, რომ ჩვენს ქვეყანაში ანომალიური ტიპის ვირუსებია გავრცელებული, რომელიც სწრაფად მრავლდება. რამდენად შეესაბამება ეს მოსაზრება რეალობას და როგორ ფიქრობთ, რატომ გახდა ვირუსული დაავადება ადამიანისთვის განსაკუთრებულად შემაშფოთებელი მოვლენა?

– მოსახლეობა საუბრობს ხელოვნურ ვირუსებზე, მაგრამ მე მათი არსებობის შესახებ არანაირი ინფორმაცია არ მაქვს. არარეალურად მიმაჩნია ასეთი ვირუსების არსებობა, ვინაიდან დამადასტურებელი მტკიცებულებები ფაქტობრივად არ არსებობს. ეს მოსაზრება საზოგადოებაში, ალბათ, იმიტომ გაჩნდა, რომ გაიზარდა ვირუსული ინფექციით მოავადე ბავშვთა რიცხვი, მაგრამ აღსანიშნავია ისიც, რომ ეს ტენდენცია მხოლოდ ჩვენს ქვეყანაში არ შეინიშნება. მწვავე რესპირატორული ინფექციების განმსაზღვრელი ფაქტორებია: ბავშვის არასწორი მოვლა, ვირუსულ ინფექციებთან კონტაქტის სიხშირე, ცვლილებები იმუნურ სისტემაში. ვირუსული ინფექციების პერიოდში დაავადების რისკი ემუქრება ყოველ მეათე ზრდასრულსა და ყოველ მესამე ბავშვს.

ნანუკა მაღლაკელიძე