მარხვა და მოზარდები – არქიმანდრიტი იოვანე მჭედლიშვილი

როგორც სხვა რელიგიებში, ქრისტიანობაშიც მარხვას უდიდესი იდეური არსი და დანიშნულება გააჩნია.

ცხადია, მარხვა არაა მხოლოდ საკვების შეზღუდვა, არამედ ეს არის დიდი სულიერი ცვლილებების პერიოდი. მარხვის პერიოდი უდიდესი გამოცდაა ნებისმიერი ქრისტიანისთვის და ეს არის ერთ-ერთი საშუალება -იზრუნოს მორწმუნემ საკუთარ სულიერ მდგომარეობაზე.

მორწმუნეებს შორის ისმის არაერთი კითხვა- რეკომენდირებულია თუ არა, რომ მოზარდმა დაიცვას მარხვა? ჩვენი რესპოდენტი,სამების საკათედრო ტაძრის მღველმსახური, არქიმანდრიტი იოვანე მჭედლიშვილი, სწორედ ამ საინტერესო თემის გარშემო ისაუბრებს.

მამაო, უპირველეს ყოვლისა, მოკლედ გვითხარით, თუ რა დანიშნულება აქვს მარხვას ნებისმიერი ქრისტიანისთვის და რაოდენ მნიშვნელოვანია იგი ჩვენთვის?

როდესაც მარხვის შესახებ ვსაუბრობთ უნდა მოვახდინოთ დეფინიცია მარხვასა და დიეტას შორის, ასევე ვალდებულების მოხდასა და სულიერ განწმენდას შორის, ქრისტიანისათვის მარხვა რომ აუცილებელია ამას თავად უფალი გვაჩვენებს, როდესაც ის თავად მარხულობს, მარხვა არის საშუალება და შანსი განწმენდისა, რომ განანათლოს გონება, გააღვიძოს და გააღვივოს გრძნობები და ჩვენს თავისუფალ ნებას კეთილი ღვაწლისაკენ უბიძგოს. ხშირად უმარხველობით ამაოებაში ვვარდებით, საკუთარ თავში ვრყვნით და შეურაცხვყოფთ უფლის ხატებას. გემოთმოყვარება და გაუმაძღრობა მიწისკენ მიგვაქცევს და ჩვენს სულს ფრთებს აკვეცს. არადა, რაოდენ მაღლა მიისწრაფიან მმარხველი ადამიანები! ვინც მარხვას უარყოფს, ის ივიწყებს, თუ რის შედეგად მოხდა პირველი ადამიანების ცოდვით დაცემა და რა იარაღზე მიგვითითა უფალმა ცოდვით დაცემის წინააღმდეგ საბრძოლველად მაშინ, როცა თავადვე მარხულობდა უდაბნოში. ასეთმა კაცმა ან არ იცის, ან არ სურს იცოდეს, რომ ადამიანი ღმერთს ყველაზე ხშირად სწორედ თავშეუკავებლობის გამო შორდება, მარხვა აუცილებელი საშუალებაა ჩვენი განწმენდისა და ღმერთთან ერთობისათვის. იგია საშუალება იმისა, რომ თანაზიარი გავხდეთ ღვთის მადლისა წმინდა ბასილი დიდი ამბობს: “რადგან არ ვმარხულობდით, სამოთხიდან გამოგვაძევეს! ამიტომ ვიმარხულოთ, რათა კვლავ დავბრუნდეთ სამოთხეში” მათეს სახარებაში მოხსენიებულია, რომ როცა იესო ქრისტემ ეშმაკეული განკურნა, მოციქულებს უთხრა: ეს მოდგმა მხოლოდ ლოცვითა და მარხვით განიდევნება (მთ. 17, 21) ასე, რომ ეს ერთგვარი კურთხევაა ღთისგან, რომ მარვა უნდა დავიცვათ.

საზოგადოებაში არსებობს არაერთი მოსაზრება, იმის თაობაზე, რომ მოზარდებისთვის მარხვის დაცვა არ არის რეკომენდირებული. რას იტყვით ამასთან დაკავშირებით?

ყველა მოზარდის სულიერი შესაძლებლობები განსხვავდებულია, ამიტომ ეს საკითხი უშუალოდ მოზარდის მოძღვარმა უნდა გადაწყვიტოს, თუმცა არსებობს საეკლესიო საზოგადო აზრი, რომ მოზარდისთვის (12 წლამდე) მარხვის შენახვა სავალდებულო არაა, ამასთანავე, ისიც უნდა ითქვას, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მარხვა ავნებს მას, პირიქით, ეს იქნება ერთგვარი წინარე-მომზადება აქტიური ვარჯიში და გამოწრთობა სულიერი ძალის მოსინჯვა, რაც მომავალში ყველას გამოადგება.

უნდა დაიცვას თუ არა მოზარდმა სრული მარხვა?

მოზარდისათვის სრული მარხვის შენახვა შეიძლება სარგებლობის ნაცვლად ზიანის მომტანი იყოს, რადგან ძალდატანება, და თვით-გვემა, ხშირად იწვევს უკუ-ქმედებას, რაც როგორც წესით მომავალში იჩენს ხოლმე თავს, გულის აცრუებით მოძღვრისა და ეკლესიის მიმართ, ამიტომ ამ საკითხს, ფრთხილი და ინდივიდუალური მიდგომა ესაჭიროება.

რელიგიური კუთხით რომ აგვიხსნათ, რა მნიშვნელობა აქვს მარხვას მოზარდისთვის?

როგორც სხვა ნებისმიერი ადამიანისთვის, ისე მოზარდისთვის აუცილებელია მარხვა, ცხადია სხვადასხვაგვარი კუთხით, მაგრამ მაინც მარხვა, რადგან მოზარდის სული არ მიეცეს მცონარებას, ადამიანის სული იწრთობა მაშინ, როცა ამაში ეხმარება ვიღაც – და ეს ვიღაც არის, პირველ ყოვლისა, ღმერთი ხოლო ღვთის დახმარებით ეკლესია და სულიერი მოძღვარი, ხანდახან ხდება, რომ ადამიანს მარხვის შენახვა უჭირს: ან ძალიან დასუსტებულია, ან მოზარდია, ან ხნიერია, ან ავადაა და ექიმმა სპეციალური დიეტა დაუნიშნა. ასეთ შემთხვევაში არასამარხო პროდუქტის მიღება მარხვის დარღვევად არ ჩაითვლება, თუ მორწმუნე აიღებს ლოცვა-კურთხევას, რომელსაც იძლევა მოძღვარი. ამ ლოცვა-კურთხევის ძალით მორწმუნემ შეიძლება მიიღოს რძის ნაწარმი და ხორციც კი, თუ ეს აუცილებელია. ამიტომ როდესაც ვსაუბრობთ მარხვაზე უნდა ვიცოდეთ რომ მოძღვარმა ყველაზე უკეთ იცის მისი სულიერი შვილის (არ აქვს მნიშვნმელობა მოზარდი იქნება თუ ზრდასრული) სულიერი პოტენციალი და შესაძლებლობები, და არ დააკისრებს მისთვის საზიანო მისიას.

რას ურჩევთ მარხვასთან დაკავშირებით მშობლებს, რომელთაც მოზარდი შვილები ჰყავთ?

ბავშვს სულიერი საზრდო აუცილებლად უნდა მივაწოდოთ, მაგრამ, ზომიერად, პირადი დაკვირვებით, რომ მან ეს ყველაფერი მიიღოს და არ გააკეთოს მექანიკურად, მხოლოდ იმიტომ, რომ ამას მშობლები აძალებენ. მის მოქმედებას სულიერი მდგომარეობა, იმის გაცნობიერება უნდა ახლდეს, თუ რატომ და რისთვის იქცევა ასე. თუ ჩვენ ბავშვს ძალას დავატანთ, ილოცოს და იმარხულოს, ის ამას ჩვენ გამო შეასრულებს, მაგრამ, როდესაც ჩვენ არ ვიქნებით, ბავშვი ამას აღარ გააკეთებს, ან, გააკეთებს ზერელედ და ამით საკუთარ თავს ვნებს. როდესაც გაიზრდება და არჩევანის საშუალება ექნება, შეიძლება, მან ძალიან ცუდი არჩევანი გააკეთოს, რადგან მანამდე ყველაფერი ძალდატანებით, მისი ნების საწინააღმდეგოდ ხდებოდა და ამით მას უფლის მცნებების მიმართ, შესაძლოა უარყოფითი დამოკიდებულება და პროტესტი ჩამოუყალიბდეს.

რა ნაბიჯები უნდა გადადგას მშობელმა, რომ მოზარდი ეკლესიითა და რელიგიური ცხოვრებით დააინტერესოს?

ბავშვებთან მიმართებაშიც ზომიერების დაცვაა საჭირო. ჩვენ არ უნდა მოვთხოვოთ ბავშვებს მარხვის შენახვა, ზიარება, იმის აღსრულება, რაც ჯერ არ შეუძლიათ, თუმცა, მათთვის ამ ყველაფრის არმოთხოვნაც არ გვეპატიება, რადგან შემდეგში ამას თავად უფალი მოგვკითხავს. უფალი ადამიანს მხოლოდ საკუთარ თავს არ აბარებს – როდესაც გვყავს ოჯახი, შვილები, ჩვენ არა მარტო საკუთარ თავზე, შვილების, ოჯახის წევრების ქცევასა და, ცხოვრებაზეც ვაგებთ პასუხს და ჩვენი მხრიდან გულგრილობა არ იქნება სწორი. მათდამი უსიყვარულობა და გულგრილობაა, როდესაც ყრმობიდანვე არ ჩავუნერგავთ მათ უფლის შიშს, სიყვარულს, მაგრამ, ეს უნდა მოხდეს არა ძალდატანებით, არამედ პირადი მაგალითის საფუძველზე. ჩვენ თუ ვიქნებით სამაგალითო მშობლები, ბავშვები ამას დაინახავენ და შეითვისებენ.

მასალა მოამზადა: თორნიკე ყრუაშვილმა.