„ენისა და კულტურის საკითხები ქართულ–თურქულ ურთ

ქართული კულტურა იმდენად დიდი, მრავალფეროვანი და საინტერესოა, რომ არ არის ის ფაქტი ახალი, რომ დიდი ხანია საქართველოს ფარგლებს გასცდა და იქ განაგრძობს თავის არსებობას.

ისტორიული რეალობის გამო ამ მხრივ ბევრი რამ უფრო მარტივია, რადგან ჩვენს უახლოეს მეზობელ ქვეყნებში მრავალი ქართველი ცხოვრობს, რომელთაც ნებით თუ უნებლიეთ ჩაიტანეს ქართული კულტურა და უკვე საუკუნეებია ამ კულტურას ემსახურებიან, შეძლებისდაგვარად იცავენ და ავითარებენ. ამ მხრივ განსაკუთრებით საყურადღებოა თურქეთელი ქართველობა, რომლებიც საუკუნეების მანძილზე თურქეთში ცხოვრობენ და რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს ყოველ მხრივ ცდილობენ შეინარჩუნონ ის, რაც მათ განასხვავებს მსოფლიოს ყველა ერისგან. მათ შენარჩუნებული აქვთ თვითმყოფადობა და უნარი განსჭვრიტონ მომავალი და ამ მომავლისკენ სვლაში წინ წამოსწიონ თავიანთი ეროვნული კულტურა და ის ფასეულობა რაც მათ პიროვნებას აღამაღლებს.

სწორედ ამ დიადი მიზნებით თურქეთში ხშირად ეწყობა მრავალი ღონისძიება ამ კულტურის შენარჩუნების, გაცვლის, გაცნობის და გადაცემის მიზნით. ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო კონფერენცია თემაზე ,,ენისა და კულტურის საკითხები ქართულ-თურქულ ურთიერთობებში“, რომლის შესახებაც ისტორიის დოქტორი, ეთნოლოგი, ქალბატონი როზეტა გუჯეჯიანი გაგვესაუბრა.

როდის და რა მიზნით გაიმართა კონფერენცია „ენისა და კულტურის საკითხები ქართულ–თურქულ ურთიერთობებში“?

2013 წლის 8 დეკემბერს სტამბოლში გაიმართა სამეცნიერო კონფერენცია თემაზე „ენისა და კულტურის საკითხები ქართულ–თურქულ ურთიერთობებში“. კონფერენციის ორგანიზატორი იყო – სტამბოლის ქართული კულტურის ცენტრი. ცენტრის ხელმძღვანელი კი ბატონი ფეჰმი უზალი (უსტიაშვილი). კონფერენცია ჩატარდა ანატოლიის ფოლკლორის საზოგადოებაში, რომლის მასპინძელიც გახლდათ – დიდემ ჯოშკუნი.

კონფერენციის მიზანი იყო თურქეთის ქართველთა ეთნიკური და ენობრივი იდენტობის გადარჩენა; მათი შემდგომი კულტურული ინტეგრაცია საქართველოს საზოგადოებასთან და საქართველოში მიმდინარე სახელმწიფოებრივი მშენებლობობის მხარდაჭერა; რელიგიური პრობლემების მიზეზების გამოკვეთა და პრობლემების გამომწვევი მიზეზების დაძლევის მექანიზმის შემუშავება.

ვინ იყვნენ საქართველოდან კონფერენციის მონაწილეები?

საქართველოდან გახლდით მე – როზეტა გუჯეჯიანი (ისტორიის დოქტორი, ეთნოლოოგი, საქართველოს საპატრიარქოს წმიდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ქართული უნივერსიტეტის ეთნოლოგიის მიმართულების ხელმძღვანელი, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი. ავტ.) მოხსენება: ქართველთა ეროვნული იდენტობის ფორმირების ეტაპები და თანამედროვე პრობლემატიკა. აგრეთვე როინ მალაყმაძე, ისტორიის დოქტორი, ეთნოლოგი, ბათუმის ნიკო ბერძენიშვილის სახელობის ინსტიტუტის დირქტორი.

თურქეთის მხრიდან კი წარმოდგენილნი იყვნენ ბატონი ორჰან შარდაღი (ბერიძე) – მთარგმნელი, პოეტი; ბატონი მუსტაფა იაკუთი (გურამ ხიმშიაშვილი) – პუბლიცისტი; ბატონი ეშრეფ ილმაზი (მახარაძე) – მთარგმნელი, მკვლევარი.

კონფერენცია მიჰყავდა ქალბატონ მანანა გურგენიძეს, დედაენის კურსის პედაგოგს სტამბოლის ქართული კულტურის ცენტრი.

კონფერენციაზე დასწრების მიზნით ანაკარიდან სპეციალურად ჩამობრძანდა საქართველოს ელჩი თურქეთის რესპუბლიკაში, ბატონი ირაკლი კოპლატაძე მეუღლესთან, ცნობილ მკვლევართან ქალბატონ ირინე გივიაშვილთან ერთად.

რა ღონისძიებები მიმდინარეობდა პარალელურად და ვინ იყვნენ კონფერენციის სტუმრები?

კონფერენციის ფარგლებში საკონფერენციო დარბაზში გამოფენილი იყო თურქეთში გამოცემული წიგნები საქართველოს შესახებ და ქართველ მოღვაწეთა და მწერალთა ფოტოები. გამოფენა მოაწყო ქალბატონმა სეზენ გონენჩ ოქჩანმა.

რაც შეეხება დამსწრე საზოგადოებას, კონფერენციას დაესწრნენ თურქეთის ქართული სათვისტომოების, კულტურისა და ხელოვნების სახლების წარმომადგენლები, მოღვაწე ქართველები თურქეთის სხვადასხვა რეგიონებიდან. კონფერენციის ორგანიზატორთა მხრიდან დაიგეგმა წარმოდგენილი საკონფერნციო მასალების კრებულად გამოცემა.

კონფერენციის დასრულების შემდეგ ქართული კულტურის ცენტრში გაიმართა ბანკეტი, რომლის დასრულების შემდეგ, მონაწილეები ბატონმა იბერია მელაშვილმა და ბატონმა გიორგი ირემაძემ მიგვიწვიეს სტამბოლის ქართული ხელოვნების სახლში. აქ გაიმართა კავკასიური მუსიკის კონცერტი. მუსიკოსებმა, რომლებიც წარმოადგენდნენ ყაბარდოელ, ჩერქეზ, ადიღე და ოს მუჰაჯირთა შთამომავლებს, შეასრულეს კავკასიური ხალხური საკრავიერი მუსიკის ნიმუშები. კონცერტი დასრულდა ქართული ხალხური სიმღერით, რომელიც ანსამბლთან ერთად შეასრულა ახლაგაზრდა ქართველმა ისტორიული ტაოდან – ბატონმა ონურ სარიქაიამ.

ფოლკლორის საზოგადოების შენობასთანა ახლოს მდებარეობს წმიდა ნიკოლოზის ტაძარი, სადაც ამ დღეს წირავდა მისი ღვთაებრივი ყოვლადუწმიდესობა, მთავარეპისკოპოსი კონსტანტინოპოლისა – ახლისა რომისა და მსოფლიო პატრიარქი. წირვის შემდეგ უწმიდესმა წმიდა ნიკოლოზის ხატი მაჩუქა.

,,თბილისი თაიმსი“ მხარს უჭერს ყოველგვარ სამეცნიერო და კულტურულ ღონისძიებას, რომელიც საქართველოში თუ მის ფარგლებს გარეთ ქართული კულტურის დაფასებისთვის და წარმოჩენისთვისაა. ამიტომ ჩვენ მზად ვართ მუდმივად გავაშუქოთ და მოგაწოდოთ თქვენთვის საინტერესო და მნიშვნელოვანი ინფორმაცია ამ და სხვა თემებზე. ქალბატონ, როზეტას და მის თანამოაზრეებს ,,თბილისი თაიმსის“ სახელით წარმატებას ვუსურვებთ ამ მნიშვნელოვან და აუცილებელ საქმეში, რასაც ქართული კულტურის პოპულარიზაცია ჰქვია.

26.12.13

გიორგი ჩუბინიძე