კუმორდოს ტაძარი, რომელიც ჯავახეთში, ახალქალაქიდან 14 კილომეტრში, ეთნიკურად სომხებით დასახლებულ სოფელ კუმურდოში მდებარეობს მე-10 საუკუნის ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლია. ინფორმაციას ტაძრის შესახვევთან გარკვეული პირების მიერ სომხეთის სახელმწიფო დროშის აღმართვასთან დაკავშირებით გაზეთი „კვირის პალიტრა“ წერს. სტატიის ავტორი ეკა ლომიძე აღწერს ძეგლის დღევანდელ მდგომარეობას და დასძენს, რომ არსებობს პროვოკაციის საფრთხე, რომელმაც შესაძლოა ტაძრის რეაბილიტაცია შეაფერხოს.
„რამდენიმე დღის წინ ახალქალაქის რაიონში, უძველეს სოფელ კუმურდოში (სადაც მხოლოდ ეთნიკური სომხები ცხოვრობენ), X საუკუნის ულამაზესი ტაძარი მოვინახულე. სამწუხაროდ, საქართველოს სხვა განაპირა რაიონების მსგავსად, თავისუფლად გადაადგილება აქაც პრობლემაა…
მას შემდეგ, რაც ქართველებმა კუმურდოში სიარულს მოუხშირეს, ვიღაცამ ტაძრის შესახვევთან სომხეთის სახელმწიფო დროშა აღმართა?!… როდესაც დროშას ვათვალიერებდი, ხანდაზმული კაცი შეჩერდა. ვკითხე, ეს აქ საიდან მოხვდა-მეთქი. კუმურდო სომხეთის ტერიტორიაა, ცხადია, ტაძარიც, რა გასაკვირია, თუ ჩვენი დროშა აქ ფრიალებსო!„ ბირჟაზე მდგარი ახალგაზრდები ჩვენს მანქანებს გამოჰყვნენ. ,,რას აკეთებთ?” “ფოტოებს იღებთ?” “რად გინდათ ამდენი ფოტო?” – კითხულობდნენ. ვუთხარით, – ამ ფოტოების საფუძველზე პროექტი უნდა დამუშავდეს და ტაძარი უნდა აღვადგინოთო. არ მოგცემთ უფლებას! – კბილებში გამოცრა ერთმა.გაგვაფრთხილეს, კამათში არ ავყოლოდით, რადგან არსებობს პროვოკაციის საფრთხე, რომელმაც შესაძლოა ტაძრის რეაბილიტაცია შეაფერხოს.“- „კვირის პალიტრა“.
თავდაპირევლი ნაგებობიდან მე-10 საუკუნის საეპისკოპოსო ტაძრის მხოლოდ ნაწილია გადარჩენილი. აღარ არსებობს გუმბათი, დაზიანებულია დასავლეთის მკლავი. ძეგლი მნიშვნელოვანია, როგორც მხატვრული, ისე ევოლუციური თვალსაზრისით. დღემდეა შემორჩენილი მრავალი ქართული წარწერა, მათ შორის სამშენებლო, სადაც სრულად არის მოთხრობილი ტაძრის აშენების ისტორია სამხრეთის ფასადზე არსებულ წარწერაში მოხსენიებულია იოანე კუმურდოელი ეპისკოპოსი, რომლის თაოსნობით ქართველ ხუროთმოძღვარ საკოცარს დაუწყია ტაძრის მშენებლობა 964 წელს. ბაგრატ IV-ის მეფობისას (1027-1072) ტაძრისათვის სამხრეთი სტოა მიუშენებიათ. ერთ-ერთ წარწერაში აღნიშნულია, რომ XVI საუკუნეში რეაბილიტაციაც ჩაუტარებიათ და ტაძრისთვის ახალი ნაწილიც მიუმატებიათ. კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულმა სააგენტომ ტაძრის რეაბილიტაციის პროექტი 2015 წელს მოამზადა. სამუშაოები მიმდინარე წლის გაზაფხულზე დაიწყება და ორ ეტაპად განხორცილედება. თავდაპირველად გუმბათის ხის კონსტრუქცია შეიქმნება, რომელიც სპეციალისტებს და საკითხით დაინტერესებულ პირებს საშუალებას მისცემს თავადაც მიიღონ მონაწილეობა გადაწყვეტილების მიღებაში, თუ როგორი იქნება ტაძრის საბოლოო სახე. 2017 წელს მშენებლობა გუმბათის რეაბილიტაციით დასრულდება.
წყარო: www.kvirispalitra.ge
სოფიკო ნინიკაშვილი