მუსლიმური სამყარო მძიმე მარხვის პეროდში იმყოფება, რომელიც რამაზან–ბაირამის დღესასწაულით მთავრდება. ისლამის მიხედვით კაცობრიობისათვის ბოძებული ყველა ზეციური წიგნი რამაზანის თვეშია წარმოგზავნილი. სწორედ „ყურანის“ დედამიწაზე გარდმოვლენის აღნიშნავენ ისინი დღეს. ამ დღესასწაულს „ყადრის ღამე“ ეწოდება. როგორც სრულიად საქართველოს მუფთის მოადგილე ადამ შანთაძე The Tbilisi Times საუბრისას აღნიშავს მას ნატვრის ასრულების ღამეთაც მოიხსენიებენ და შუაღამიდან გარიჟრაჟამდე მორწმუნე მულისმები ლოცა-ვედრებით აღნიშნავენ.
ადამ შანთაძე – „ყადირის ღამე არის ძალიან ძვირფასი, ძალიან მადლიანი ღამე. მას ნატვრის ასრულების ღამესაც უწოდებენ. ეს მნიშვნელოვანია გამომდინარე იქედან, რომ სწორედ ამ ღამეს იქნა გარდმოვლენილი ყურანი დედამიწაზე. ყადირის ღამე, როგორც ყურანში არის მითითებული ათას თვეზე უფრო ხეირიანი და საუკეთესო ღამეა. ყველა მუსლიმი განსაკუთრებით აღნიშნავს ამ ღამეს. შუაღამიდან გარიჟრაჟამდე კითხულობენ ყურანს, ასრულებენ ლოცვას , ვედრებას. “
“ყურანი” არაბული სიტყვაა და ქართულად “წაკითხვას”, ”კითხვას” ნიშნავს. ის წარმოადგენს ისლამის წინასწარმეტყველის – მუჰამადის (მუჰამედის) (570-632) ქადაგებათა კრებულს, რომელიც თავად მუჰამადს ღვთიური ზეშთაგონების მეშვეობით განეცხადა.
ყურანი დაყოფილია 114 არათანაბარ თავად, რომელსაც ეწოდება “სურა”. თითოეული სურა, თავის მხრივ, იყოფა რიტმულად მოწესრიგებულ მუხლებად, რომელსაც არაბულად “აია” (“სასწაული”, “ღვთიური ნიშანი”) ეწოდება. აიათა რიცხვი სხვადასხვა სურაში სხვადასხვაა.
წიგნი დაფუძნებულია მკაცრი მონოთეიზმის, ერთღმერთიანობის იდეაზე. ყურანის მიხედვით, სამყაროს შემოქმედი და უპირობო მეუფეა ერთადერთი ღმერთი, რომლის სახელიც დაფარულია და მის შესახებ გარკვეულ წარმოდგენას გვიქმნის ე.წ. “ალ ასმა ალ ჰუსნა” – “უმშვენიერესი სახელები” – 99 ეპითეტი, რომლებშიც ღმერთის ესა თუ ის თვისებაა კონდენსირებული.
ყურანი მოიცავს სამეცნიერო ფაქტებსაც, რომელიც მეშვიდე საუკუნეში ჯერ კიდევ უცნობი იყო კაცობრიობისათვის (ყურანი, 23-ე სურა; XII-XIII მუხლები. 41-ე სურა XII მუხლი და ა.შ.). მთელი წმინდა წიგნების ისტორიაში პირველადაა ადამიანთა წარმომავლობის, ეროვნებისა და კანის ფერის მიხედვით განსხვავებების უარყოფა (ყურანი, 49-ე სურა; 13-ე მუხლი).
აღსანიშნავია, რომ ყურანის პირველი ქართული თარგმანი 1906 წელს გამოიცა და ის ფრანგულიდან შეასრულა პეტრე მირიანაშვილმა. ერთ-ერთი გადმოცემის მიხედვით, მირიანაშვილს ყურანის ტექსტი ილია ჭავჭავაძის დავალებითა და უშუალო მონაწილეობით უთარგმნია. მეორედ კი 2007 წელს იმამყული ბათუანმა თარგმნა არაბულიდან იმგვარად, რომ გასაგები ყოფილიყო ფერეიდნელებისთვის. და ბოლოს, ქართულ ენაზე 2015 წელს გამოიცა წმინდა წიგნი ყურანის შინაარსობრივი თარგმანი ინგლისურიდან, რომელიც მთარგმნელმა მიხეილ თურქიამ შასრულა.
სოფიკო ნინიკაშვილი
