საერთაშორისო ვაჭრობა მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს საერთაშორისო პოლიტიკაზე. ფიქრობენ, რომ იგი ომთან ერთად ქვეყნებს შორის ურთიერთობის ძირითადი შემადგენელი ნაწილი და „მშვიდობის ფაქტორია“.
დღეს ამ პროცესში ჩაბმას ცდილობს მსოფლიოს ყველა ქვეყანა, რადგან ვერც ერთი მათგანი ვერ შეძლებს იყოს მხოლოდ საკუთარი წარმოებითა და პროდუქციით უზრუნველყოფილი. რაც უფრო დიდია ქვეყანა, მისი ეროვნული პროდუქციის მით უფრო დიდი ნაწილი არის ჩაბმული საერთაშორისო ვაჭრობაში.
როგორც წესი, საერთაშორისო დანაწილების პირობებში ქვეყანას ყოველთვის სჭირდება გარკვეული პროდუქციის იმპორტირება, ხოლო საიმპორტო ხარჯების დაფარვა შესაძლებელია ექსპორტიდან მიღებული შემოსავლით.
ბლუმბერგის სააგენტო, წლის ყოველ კვარტალში კვლევებს ატარებს. ახალი ანგარიშის თანახმად კი, მსოფლიოს გამოკვლეული 75 ქვეყნიდან, მხოლოდ 36 ელოდება ნამატს საერთაშორისო ვაჭრობიდან და მომსახურეობის სერვისებიდან.
სააგენტო ამჯერად, 15 პროფიციტის მიმღებ ქვეყანას გვისახელებს.
კვლევის ავტორები და ანალიტიკოსები ეკონომიკის ზრდის ძირითად წერტილებად ნავთობს, კომპოუტერებს, ავტომობილებსა და სპილენძის მოპოვებას ასახელებენ.
სტატისტიკაში წარმოდგენილ ქვეყნებს შორის, რომლებმაც წელს შესაძლოა მაქსიმალური ეკონომიკური ნამატი მიიღონ მსოფლიო ვაჭრობიდან, ლიდერობენ ნავთობექსპორტიორი ქუვეიტი და ნორვეგია. ანგარიშის ავტორების თქმით, ნამატი ამ ქვეყნების მთლიანი შიდა პროდუქტის, დაახლოებით 10%-ს მიაღწევს. ეს კი იმის ფონზე, რომ საუდის არაბეთი მსოფლიოს ყველაზე დიდი ნავთობექსპორტიორია კითხვებს აჩენს, თუმცა უნდა ითქვას, რომ საუდის არაბეთმა სამართლიანად ვერ შეძლო ამ სიაში მოხვედრა, რადგან მისი მშპ-ის ნამატი 2015 წელს საერთაშორისო ვაჭრობიდან, წინა წელთან შედარებით, 1%-ზე ნაკლები იქნება. სიაში კი შევიდნენ ის ქვეყნები, რომელთა ნამატი 4%-დან იწყება.
სასტუმრო “Marina Bay Sands”, სინგაპური
დასავლეთ ევროპაში წელს საკმაოდ დამაიმედებელ პროგნოზების აკეთებენ, სიაში 15 ქვეყნიდან რვა ევროპის ამ რეგიონიდანაა. მათ შორისაა, მსოფლიოს რიგით მესამე ექსპორტიორი ქვეყანა გერმანია 6%-დან 8 %-მდე, ჰოლანდია დაახლოებით, 10%-ითა და დანია 6%-ზე მეტი ზრდის პერსპექტივით.
სინგაპური სიის სათავეშია, ეს არცაა გასაკვირი, რადგან მისი მთავრობა ერთ-ერთი პირველია ყველაზე მცირე ხარჯებით მსოფლიოში, მან უკვე ათი წელია გააუქმა კაპიტალის უკუგების გადასახადი, აღარ იბეგრება უცხოელთა მიერ სინგაპურში გამომუშავებული ნებისმიერი სახის შემოსავლები.
იგი ფლობს მსოფლიო გემთმშენებლობის ბაზრის 20%-ს. 2000 წელს სინგაპურის საერთო სავაჭრო შემოსავალი 373 მილიარდი სინგაპურული დოლარი, მისი იმპორტი 135 მილიარდი დოლარი, ხოლო ექსპორტი 138 მილიარდი დოლარი იყო. სტატისტიკა დანარჩენი ათი წლის განმავლობაში არც შეცვლილა, იმპორტთან შედარებით ექსპორტი ყოველთვის მეტია. მთავარი წყარო მისთვის მალაიზიაა, ხოლო ინვესტიციებით ამ ქვეყანაში აშშ ლიდერობს.
„აზიურ ვეფხვებიში“, რომელშიც სინგაპურთან ერთად, ჰონგ-კონგის, ტაივანისა და სამხრეთ კორეის მაღალგანვითარებული ეკონომიკებიც შედიან, სიაში სამხრეთ კორეას და ტაივანსაც ვხედავთ. მათი წარმატების ერთ-ერთი მიზეზია ინდუსტრიული პოლიტიკა, რომელიც მხარს უჭერს ექსპორტს განვითარებულ ქვეყნებში.
15 საუკეთესო სავაჭრო ნამატის მქონე ქვეყანის სია კი შემდეგნაირად გამოიყურება: სინგაპური, ქუვეითი, ტაივანი, ნორვეგია, ჰოლანდია, შვეიცარია, ყატარი, გერმანია, სამხრეთ კორეა, დანია, სლოვენია, ირლანდია, შვედეთი, ლუქსემბურგი და მალაიზია.
რაც შეეხება, მომავალ საერთაშორისო სავაჭრო სისტემას, წარსულში მსოფლიო ვაჭრობაში იაპონიის როლის მზარდ განვითარებას ვარაუდობდნენ, თუმცა დღეს ამ იდეის მომხრეთა რიცხვი კლებულობს. ახლა სულ უფრო მეტი მიიჩნევს, რომ გაერთიანებული ევროპა და ჩინეთი მალე პოტენციურ ლიდერებად მოგვევლინებიან სავაჭრო სფეროში.
დასავლელი მეცნიერების აზრით, მომავალი საერთაშორისო სავაჭრო სისტემის ჩამოყალიბებაში უდიდესი მნიშვნელობა ექნება იმას, თუ როგორ გაიაზრებენ დღევანდელი წამყვანი სახელმწიფოები ნაკლებად განვითარებული სახელმწიფოებისა და ახალი ინდუსტრიული სახელმწიფოების როლს ამ სისტემაში.
წყარო: Bloomberg
თემაზე მუშაობდნენ:
ნათია კეკენაძე
გიორგი მიქანაძე