დღეს დილით სანამ უნივერსიტეტში მივიდოდი…
მე დავინახე როგორ გამოფრინდა მეშვიდე სართულის აივნიდან პოლიეთილენის ცელოფნის პარკი და იქვე ახლომდებარე ხის ტოტს შემოეხვია;
მე დავინახე როგორ მოისროლა სიგარეტის ნამწვი სამარშრუტო ტაქსის მძღოლმა;
მე დავინახე როგორ წააწერა ბიჭმა კორპუსის კედელს, სავარაუდოდ,საკუთარი სახელი;
მე შევესწარი დიალოგს:
– მამი,მიყიდე რა კოკა-კოლა
უყიდა.
– მამი, ეს ბოთლი სად გადავაგდო?
– აი, იქ ნაგვის ურნის გვერდით დადე.
და თქვენი აზრით, რა არის ეს? მე ვფიქრობ, ეს უკულტურობაა, უპატივცემულობაა.
კულტურის ცნებას მხოლოდ მუსიკის,თეატრისა თუ ისტორიის სიმდიდრესთან აიგივებენ და ავიწყდებათ მთავარი, რომ კულტურას მხოლოდ სახელმწიფო ან გამოჩენილი ადამიანი არ ქმნის, ამ პროცესში მთავარი ძალა ხალხია, საზოგადოებაა და ეს საზოგადოება სწორედ, რომ ჩვენ ვართ.
ჩვენ არა გვაქვს ქუჩაში ქცევისა და არც რაიმეს მოფრთხილების კულტურა. ერთმანეთის მოსმენის კულტურაზე ხომ საუბარიც კი ზედმეტია.
დარწმუნებული ვარ ბევრჯერ გინახავთ სკვერებში, პარკებში, ბაღებში ზურგმოგლეჯილი სკამები, დამტვრეული ნაგვის ურნები, გაფუჭებული საბავშვო სათამაშოები, ფეხით გადათელილი ბალახი, რომელზე გავლაც წესით არ შეიძლება.
რას იწვევს უკულტურობა? – გარემოს დაუცველობას, ქაოსს, ესთეტიზმისა და სილამაზის დარღვევას, სიბინძურეს, ადამიანთა შორის ურთიერთობის დაძაბვას… ერთი სიტყვით, ის ანადგურებს ყველაფერ ღირებულს.
“ფურთხის ღირსი ხარ შენ საქართველოვ”- თქვა ერთხელ აკაკიმ და როგორც ჩანს, ჩვენმა საზოგადოებამ ეს პირდაპირი მნიშვნელობით გაიგო. აქ ქუჩაში ხომ ისე ვერ გაივლი ვიღაცის ნაფურთხს რომ არ გადააბიჯო. (მაპატიეთ, რომ ამ თემაზე გესაუბრებით, მაგრამ ეს რეალობაა).
წარმოიდგინეთ მზიანი და თბილი დღე. თქვენ სეირნობთ გარეთ და უცბად შუა გზაზე ხედავთ ვიღაცის ფურთხს. რა რეაქცია გექნებოდათ? ალბათ ზიზღის საშინელი გრძნობა და ცოტა სირცხვილისაც, რომ ასეთ ქალაქში ცხოვრობთ.
მე ღრმად მწამს, რომ კულტურა თამაშობს წამყვან როლს კაცობრიობის ყოფიერებაში.
ამერიკელი ანთროპოლოგი მელვინ ჰერსკოვიცი კულტურას განსაზღვრავდა, როგორც “ადამიანის მიერ შექმნილ გარემოს”. სწორედ ამიტომ, მე მოგმართავთ, თქვენ ჩვენ უნდა შევქმნათ ეს გარემო.
მოდი შევთანხმდეთ იმაზე,რომ პიროვნული კულტურის უქონლობის შემთხვევაში,ჩვენ გადავიქცევით ბრბოდ,რაც არა მგონია რომელიმე თქვენგანს სურდეს.
მე თხოვნით მოგმართავთ თქვენ, ჟურნალისტებს, ფსიქოლოგებს,სოციოლოგებს, პოლიტოლოგებს, ექიმებს, მენეჯერებს, ლექტორებს, სტუდენტებსა და ა.შ., ასევე, როგორც უბრალოდ მშობლებსა და მომავალ მშობლებს: ნუ დაემსგავსებით იმ მამას, რომელმაც შვილს კოკა-კოლის ბოთლი ნაგვის ურნის გვერდით დაადებინა. ასწავლეთ, მიუთითეთ მათ, რომ ნაგვის დაყრა, ქუჩაში დაფურთხება, კედლებზე რაიმეს მიწერა უკულტურობის გამოვლინებაა. ეს უპატივცემულობაა საკუთარი ქვეყნისა, ხალხისა და რომ ეს ყველაფერი მიუღებელია. ასწავლეთ თქვენ შვილებს, რომ კულტურა მხოლოდ ტრადიციები არ არის და სწორედ ამის შემდეგ, ჩვენ მივიღებთ საზოგადოებას, სადაც ადამიანებს ეცოდინებათ ნაგვის ურნის, მიწისქვეშა გადასასვლელების, სკამების, ტროტუარისა და კიდევ სხვა ბევრი რამის დანიშნულება.
კიდევ ერთი და ყველაზე მთავარი-ვისწავლოთ და ვასწავლოთ ერთმანეთის მოსმენის კულტურა. აი, სწორედ ამის შემდე ჩვენ, ყველა ერთად ვიქნებით საზოგადოება-მაღალი პიროვნული კულტურით.
გვანცა ღუნაშვილი
