უკრაინაში, ყირიმში მიმდინარე მოვლენები კვლავ მსოფლიო პოლიტიკის აქტუალური განხილვის თემაა, საქართველოში კი ხშირად გვესმის ზრი, რომ ყირიმში განვითარებული მოვლენები ძალიან გავს 2008 წელს საქართველოში, ცხინვალში განვითარებულ მოვლენებს. საქართველოსთვის უკრაინის მომავალი ბედი ძალიან საიტერესოა იმ გაგებით რა შეუძლია აგრესორ რუსეთს და რამდენად მზადაა ევროპა დაუპირისპირდეს მას. უკრაინაში, ყირიმში მიმდინარე პროცესებზე ”თბილისი თაიმსი” სოხუმის სახელმწიო უნივერიტეტის ლექტორს, ისტორიის დოქტორს გურამ მარხულიას ესაუბრა.
როგორ შეაფასებდით უკრაინაში მიმდინარე პროცესებს. სულ უფრო მეტი ადამიანი, როგორც საქართველოში, ისე მის ფარგლებს გარეთ, პარალელს ავლებს 2008 წელს ცხინვალის რეგიონში განვითარებულ მოვლენებთან. თქვენ თუ იზიარებთ მოსაზრებას, რომ რუსეთი ყირიმში იმავე სცენარით მოქმედებს, შეეცდება, თუ არა კრემლი ყირიმში გაიმეოროს აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის სცენარი?
უპირველეს ყოვლისა უნდა აღინიშნოს, რომ უკრაინაში მიმდინარეობს გეოპოლიტიკური ბრძოლა უკრაინისათვის. უკრაინის დამოუკიდებლობა რუსეთის გეოპოლიტიკისათვის უარყოფით და დროებით მოვლენას წარმოადგენს, ხოლო აშშ-ათვის უკრაინის გეოპოლიტიკური სივრცე პლაცდარმს წარმოადგენს, რადგან უკრაინის სივრცის დაუფლება რუსეთის სახელმწიფო საზღვრის გადალახვას ნიშნავს. ამგვარად გეოპოლიტიკური მოწინააღმდეგეები უფლებას არ მისცემენ ერთმანეთს ეს ქვეყანა მთლიანად მიუერთდეს ან აღმოსავლეთს ან დასავლეთს. ამის გამო უკრაინა, როგორც სახელმწიფო, განწირულია თალასოკრატიული სტრატეგიისათვის გეოპოლიტიკური სამსახურის გასაწევად. ხოლო რაც შეეხება უკრაინის მოვლენების საქართველოს 2008 წლის ომთან შედარებას, უნდა ითქვას რომ ის მხოლოდ ერთი ეპიზოდია იმ გეოპოლიტიკური ბრძოლისა რომელიც ეხლა მიმდინარეობს უკრაინაში, 2008 წელს რუსეთის ჯარი უკვე იდგა ცხინვალში, მნიშვნელობა არ აქვს რა სტატუსით, შესაბამისად საქართველო ვერ დაიწყებდა ომს რადგან რუსეთის ჯარი უკვე იმყოფებოდა საქართველოს ტერიტორიაზე, იგივე სამხედრო-პოლიტიკური მდგომარეობაა უკრაინაშიც, ამ სახელმწიფოს ტერიტორიაზე უკვე დგას გარკვეული რაოდენობის რუსეთის ჯარი, შესაბამისად რუსეთი აგრესორია.
რუსეთმა ვერ შექმნა ახალი ტექნოლოგიები ტერიტორიების დასაკავებლად, გეოპოლიტიკური მიზნების განხორციელება ისევ ძველი მეთოდით გრძელდება, არიგებენ პასპორტებს, მერე ვითომ იცავენ თავის მოქალაქეებს. ისტორიის მანძილზე ქართველი ერი, ქართული სახელმწიფო იცავდა აფხაზებს და ოსებს, დღეს რუსები სამარცხვინოდ „იცავენ“ მათ ჩვენგან. იგივე ხდება უკრაინაშიც, არაფერი დასაცავი რუსებს უკრაინაში არ სჭირთ, გასაგებია, რომ ყველაფერი გეოპოლიტიკურ მიზნებს ემსახურება.
რაც შეეხება საერთაშორისო თანამეგობრობის რეაქციას უკრაინაში მიმდინარე პროცესებზე, რამდენად ადეკვატურია იგი?
ევროპა როგორც ყოველთვის „აღშფოთებულია“, აღშფოთების იქით მსოფლიო თანამეგობრობას არშეუძლია ნაბიჯის გადადგმა, რადგანაც ყველა საერთაშორისო ორგანიზაცია შექმნილია იმ სახელმწიფოების მიერ, რომლების ქმნიან გეოპოლიტიკურ პრობლემებს, შესაბამისად ისინი მათ სამსახურში არიან.
თქვენი აზრით, როგორ განვითარდება პროცესები ყირიმში?
საქართველო დღეს დიდ იმედებს ამყარებს უკრაინაზე. ვთვლი რომ, თუ უკრაინა გაუმკლავდება რუსეთს, საქართველოც შეძლებს ოკუპირებული ტერიტორიების დაბრუნებას. ჩვენ, ქართველები ამას ვხსნით ისტორიული პრიზმიდან. მაგრამ არის ისეთი მეცნიერება, როგორიც გეოპოლიტიკაა, რომლის მიხედვითაც გეოპოლიტიკური მოვლენები უკრაინაში უკრაინის გეოპოლიტიკური დეკომპოზიციით უნდა დამთავრდეს.
ის რაც მიმდინარეობს ამჟამად უკრაინაში არის გეოპოლიტიკური ბრძოლა აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის. ისინი არ დაუშვებენ ერთიანი უკრაინის არსებობას, არცერთი მხარე არ დაუშვებს მთლიანად უკრაინის სივრცის დაკარგვას, ამიტომ პასუხისმგებლობა ორივე გეოპოლიტიკურ მხარემ უნდა იკისროს.
თქვენი აზრით უკრაინა ორ სახელმწიფოდ გაიყოფა, თუ დარჩება ერთიან დამოუკიდებელ ქვეყნად?
სამწუხაროდ ერთიანი და სუვერენული უკრაინის არსებობა გეოპოლიტიკური თვალსაზრისით რუსეთისა და პირობითად დასავლეთისათვის ომის გამოცხადებას ნიშნავს, ანუ უკრაინის ერთიანი გეოპოლიტიკური სივრცე დაიშლება, მოხდება უკრაინის დეკომპოზიცია, ის შესაძლოა დაიშალოს ორ ან სამ ნაწილად. რა თქმა უნდა უკრაინელი ერი ამას არ შეეგუება და დაიწყებს ეროვნულ, შეიარაღებულ ბრძოლას ერთიანობისა და დამოუკიდებლობისათვის, მაგრამ მის ხელში იმ დროისათვის არ აღმოჩნდება სტრატეგიული იარაღის არსენალი, ამიტომ სავარაუდოდ პარტიზანული და დივერსიული ქმედებებით დაიწყება რუსეთის წინააღმდეგ ბრძოლა.
იზიარებთ თუ არა იმედებს იმისას, რომ ჩვენთვის უკრაინის მოვლენები დააჩქარებს ევროკავშირთან ასოცირებას?
აფხაზეთისა და სამაჩაბლოს ოკუპაცით მოხდა საქართველოს გეოპოლიტიკური დაყოფა. ამ დაყოფის შედეგად რუსეთს „ერგო“ აფხაზეთი და სამაჩაბლო, დანარჩენი საქართველო დასავლეთის (აშშ-ს) გეოპოლიტიკურ სივრცეში მოიქცა. ნავთობსადენი, გაზსადენი და სხვა გეოეკონომიკური გზები გადის საკმაოდ „შორს“ ოკუპირებული ტერიტორიებიდან, აქედან გამომდინარე დასავლეთი არაა დაინტერესებული საქართველოს ტერიტორიული ერთიანობის აღდგენით. რაც შეეხება „ასოცირებას“ ეს მხოლოდ დროის ფაქტორია, რადგან გეოპოლიტიკური ბრძოლა ზოგადად კავკასიისთვის და კერძოდ კი საქართველოსთვის ჯერ კიდევ დამთავრებული არაა, შესაძლოა უკრაინაში მიმდინარე მოვლენებმა დააჩქაროს ეს საკითხი, თუმცა არის დიდი საშიშროება იმისა, რომ ევროკავშირის ნაცვალად აღმოვჩნდეთ სხვა გეოპოლიტიკურ სივრცეში, რაც ყოვლად დაუშვებელია ჩვენი ქვეყნისთვის, ეს ვითარება კარგად ესმით დასავლეთში, მაგრამ გადაწყვეტილება ჯერ მიღებული არაა!
10.03.14
თამარ გვირჯიშვილი
