გერმანია საპრეზიდენტო არჩევნების მოლოდინშია. მიუხედავად იმისა, რომ არჩევნების სავარაუდო თარიღამდე დიდი დროა, ქვეყანაში მზადება უკვე დაიწყეს. გაურკვეველია ზუსტად ამჟამინდელი პრეზიდენტის გადაწყვეტილება მეორე საპრეზიდენტო დროსთან დაკავშირებით. ევროპაში კი გერმანიის, როგორც ევროპის და მსოფლიოს ერთ-ერთი წამყვანი ქვეყნის სახელმწიფო მმართველობის სისტემაზე საუბრობენ და ამბობენ, რომ საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგები არ აშინებთ, რადგან ქვეყანას უკვე აქვს საგარეო პოლიტიკური კურსი და შედეგები ამ კურსს ვერ შეცვლის, ეს კი გერმანიის, როგორც მყარი ფედერაციული რესპუბლიკის ერთ-ერთი მახასიათებელია. ცივი ომის დასრულებისთანავე, ახალი მსოფლიო წესრიგის ჩამოყალიბების პირობებში გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკად არსებობას ეჭვქვეშ აყენებდნენ. მიზეზი კი მისი ტერიტორიული სიმცირე იყო, სხვა დიდ ფედერაციულ სახელმწიფოებთან შედარებით. თუმცა, გერმანული ფედერალიზმი, როგორც კრისტიან ვულფმა, ქვეყნის ყოფილმა პრეზიდენტმა „ფორბსთან“ მიცემულ ინტერვიუში თქვა, ნაკლებად არის გეოგრაფიული მოვლენა, ის უფრო ცენტრალურ ხელისუფლებაზე მუდმივი კონტროლის, ზედამხედველობის საშუალებაა.
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ მოკავშირეებმა საზღვრები გაავლეს ისტორიულ–გეოგრაფიულ რეგიონებს შორის და ასე ჩამოაყალიბეს გერმანიის ფედერაციული ერთეულები – მიწები.
გერმანიის ტერიტორიული კომპაქტურობა, ერთი შეხედვით, გამორიცხავს რეგიონულ მრავალფეროვნებას. მიუხედავად ამისა მკვეთრი განსხვავებები მათ ტრადიციებში, ჩვეულებებში და რაც ყოველთვის აშინებდათ მეზობელ ქვეყნებს პოლიტიკურ სიმპატიებში, – მაინც თვალშისაცემია.
თუმცა, გერმანიის სახელმწიფო მოწყობა უნიკალურია იმ თვალსაზრისით, რომ სახელმწიფო ინსტიტუტები შეთანხმებულად მიჰყვებიან მკაცრად განსაზღვრულ გეგმას. უწყებები უფლება-მოვალეობებს თანაბრად, დაპირისპირებების გარეშე ინაწიელებენ. შესაბამისად, ქვეყნის მოწესრიგებული საშინაო პოლიტიკა მოსახლეობის პოლიტიკური კულტურის მაჩვენებლებს ზრდის. ექს-პრეზიდენტმა, იოჰანეს რაუმ სახელმწიფოს ამ პოლიტიკურ წყობას „გერმანული ჰარმონიულობა“ უწოდა. ქვეყნის კონსტიტუციის მიხედვით ფედერაციულ მიწებს გარანტირებული აქვს უმაღლესი თვითმმართველობის განხორციელების საშუალება. ძირითადი კანონი მათ შესაძლებლობას აძლევს 4–5 წელიწადში ერთხელ აირჩიონ საკუთარი საკანონმდებლო ორგანოები ლანდტაგები, რომლებიც თავის მხრივ ადგენენ და ამტკიცებენ რეგიონალურ მთავრობას და ირჩევენ მის მეთაურს მინისტრს და პრეზიდენტს.
ადგილობრივი ხელისუფლებების უფლებამოსილება, როგორც მსოფლიოს სხვა ქვეყნებში კანონების მიღება განათლებისა და კულტურის სფეროებში, ფედერალურ დონეზე მიღებული გადაწყვეტილებების ადგილზე გატარება – ფედერალურ კანონთა აღსრულება და საპოლიციო ხელისუფლების განხორციელებაა.
ამ ქვეყანაში არსებული საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელი მსოფლიოს სხვა ქვეყნის პოლიტიკურ სისტემაში ნელ-ნელა იკიდებს ფეხს. თუმცა, ტრანსფორმაციის პერიოდში, ამ ქვეყნებში მცხოვრები მოსახლეობისთვის, ხშირ შემთხვევაში რთულად აღსაქმელი და მიუღებელი ხდება პრეზიდენტის უკანა პლანზე გადაწევა. ექსპერტების აზრით, მსგავსი სახესხვაობა გამოწვეულია რეგიონული პოლიტიკური კულტურით, ვინაიდან ეს უკანასკნელი ყველა სახელმწიფოს შიგნით განსხვავებულია. რაც შეეხება გერმანიას, იგი გახლავთ ძლიერი საპარლამენტო რესპუბლიკა დანაწევრებული აღმასრულებელი ხელისუფლებით. მთავარი სამთავრობო პერსონა კანცლერია, რომელსაც პარლამეტის უმსხვილესი ფრაქცია ან კოალიცია წარადგენს და ირჩევს. კანცლერის მოვალეობას 2005 წლიდან დღემდე ქრისტიან-დემოკრატი, ანგელა მერკელი ასრულებს. დღეს კი გერმანია-მერკელთან ასოცირდება. კანცლერი პარლამენტის თანხმობით ნიშნავს და ათავისუფლებს მთავრობის წევრებს. მთავრობა 15 ფედერალური მინისტრსაგან შედგება. პრემიერი ერთ–ერთ მინისტრს ანიჭებს ვიცე–კანცლერის უფლებამოსილებას, რომელიც აღმასრულებელი ხელისუფლების მეორე პირი ხდება.
ამჟამად, ვიცე კანცლერის თანამდებობა უკავია თავისუფალი დემოკრატიული პარტიის თავმჯდომარეს, ეკონომიკისა და ტექნოლოგიების ფედერალურ მინისტრს, ფილიპ როსლერს, რომელსაც პრეზიდენტზე მეტი ვალდებულებებ აქვს ქვეყანაში. საგულისხმოა, რომ ის ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენელია.
სახელმწიფო მეთაური, ბუნდეს პრეზიდენტი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის პირველი პირია, თუმცა ნაკლები პოლიტიკური გავლენით და მეტი სიმბოლური მნიშვნელობით. ქვეყანას იგი ბელევიუს სასახლიდან მართავს, ის წარმოადგენს გერმანიას საერთაშორისო ურთიერთობებში. მისი კომპეტენციის ფარგლებში შედის აგრეთვე საშინაო პოლიტიკის საკითხები, როგორიც არის – ფორმალური მხარდაჭერა საკანონმდებლო აქტების მიღებისას, მთავრობების, მინისტრების, მოსამართლეების და სხვათა დანიშვნა და პარლამენტის დათხოვნის და ახალი არჩევნების დანიშვნის პრეროგატივა. მას გერმანიის ერთ-ერთი საკონსტიტუციო ორგანო – ფედერალური კრება ირჩევს, რომლის შემადგენლობაში შედიან ბუნდესტაგის, გერმანიის მთავრობისა და მიწათა წარმომადგენლები. ფედერალური კრების ერთადერთი ფუნქცია პრეზიდენტის არჩევაა. ამ კრებაზე კი ბუნდესკანცლერის გადაწყვეტილებას დიდი მნიშვნელობა აქვს.
საინტერესოა ის ფაქტი, რომ მიუხედავად მერკელის წონადობისა ქვეყნის საგარეო-საშინაო პოლიტიკაში, პრეზიდენტი გაუკი მოსახლეობაში სიმპათიებით სარგებლობს. მოსწონთ მისი პიროვნული თვისებები ამასთანავე, ის არის გერმანიის რესპუბლიკის ისტორიაში, პირველი პრეზიდენტი, რომელსაც სრულყოფილად დაბალანსებული ურთიერთობა აქვს სახელმწიფოს მართვის სხვა ორგანოებთან. გაუკის მმართველობის ვადის პირველი ნახევარი უკვე მიიწურა, მომდევნო ადმინისტრაციული ორგანოს არჩევნები კი, დაახლოებით ორწელიწადნახევრის შემდეგ 2017 წელს გაიმართება.
SPIEGEL – ის ცნობით კი, იოაჰიმ გაუკს საკუთარი მმართველობის ვადის გახანგრძლივება სურს. თუმცა, დანამდვილებით წარადგენს თუ არა ის თავის კანდიდატურას უცნობია, რადგან პრეზიდენტს ჯანმრთელობის პრობლემები აწუხებს, მას დიდხანს დგომა და სიარული უჭირს. იმ შემთხვევაში თუ ის მეორე ვადით აირჩიეს, გაუკი 77 წლის იქნება და თავის წინამორბედებს – თეოდორ ჰოისს, ჰაინრიხ ლიუბკეს და რიჰარდ ფონ ვაიცზექერს გაუსწრებს, რომლებიც თანამდებობის დასასრულს ასაკით გაუკს ჩამოუვარდებოდნენ. ჯანმრთელობის მდგომარეობის მიუხედავად, სხვადასხვა პარტიების წარმომადგენლებმა გაუკის მეორედ, ხუთი წლის ვადით გაპრეზიდენტებას მხარი დაუჭირეს. სექტემბრის თვის ბოლო კვირის გამოკითხვებით კი დადგინდა, რომ იგივე სურს გერმანიის მოსახლეობის 54%-ს.
გაუკმა ხელისუფლება 2012 წლის 18 მარტს, ძლიერი კონკურენციის პირობებში ჩაიბარა. საეჭვოა, ვინმეს ამხელა სხვაობით ჰორსტ კოლერისა და ქრისტიან ვულფისთვის მოეგო. მმართველობის პირველი ნახევრის განმავლობაში, მან არაერთი გაბედული ნაბიჯით დაგვამახსოვრა თავი. ყველაზე დიდი მოწონება კი დაიმსახურა მაშინ, როდესაც თურქეთის უმაღლესი ხელისუფალი – რეჯიბ ტაიპ ერდოღანი მკაცრად გააკრიტიკა.
წყარო : spiegel.de
ნათია კეკენაძე
გიორგი მიქანაძე
02.10.14
მასალის გამოყენების პირობები:
გთხოვთ წყაროში მიუთითოთ მასალის სრული ელექტრონული მისამართი (link address)