სალომე ზურაბიშვილი ჯანრი კაშიას შემოქმედების საუკეთესო გაგებისთვის ჯილდოს აწესებს. კონკურსში შეირჩევა სამი საუკეთსო ნაშრომი, რომლის ავტორებიც პრიზის სახით – 1000 დოლარს მიიღებენ. აღნიშნული კონკურსის დეტალებზე, ზოგადად ქვეყანაში განათლების დონეზე, ქვეყნის პოლიტიკურ მდგომარეობასა და მომავალ გეგმებზე ”თბილისი თაიმსს” საქართველოს გზის საპატიო თავმჯდომარე, სალომე ზურაბიშვილი ესაუბრა. ასევე ჩვენთან საუბარში, ყოფილი საგარეო საქმეთა მინისტრი ქვეყნის ამჟამინდელ საგარეო პოლიტიკის კურსს აფასებს.
ჯანრი კაშიას სახელობის კონკურსი, რომელიც დაარსდა მიმდინარე წლის 2 ოქტომბერს ღიაა საქართველოს ყველა (და თუნდაც საზღვარ გარეთ მყოფ ქართველ) სტუდენტისთვის. შარშან გამოვეცით (ქართულ ბიბლიოგრაფიულ ცენტრის გამოცემა) ჯანრი კაშიას ნაწარმოების 11 ტომეული, რომელიც მოიცავს ლიტერატურულ, ისტორიულ ფილოსოფიურ, პოლიტიკურ ანალიტიკურ და სხვა მიმართულებებს. ამ კონკურსის მთავარი პირობა ისაა, რომ ამ ნაშრომებიდან გამომდინარე კანდიდატმა დაწეროს თავისი განხილვა, გარჩევა ან თავისუფალი მოსაზრებები ამ ნაშრომის შესახებ. ამ კონკურსს რეგისტრაცია არ სჭირდება… ნაწერები უნდა იყოს გადმოგზავნილი არა უგვიანეს 15 მარტისა. პრემირებული სამი ნაშრომი გამოცხადდება საჯაროდ 8 მაისს, ჯანრი კაშიას დაბადების დღეს. თითო გამარჯვებული ახალგაზრდა მიიღებს 1000 დოლარის ოდენობის პრემიას. შეფასდება პირველ რიგში ჯანრი კაშიას ნაშრომის, ხედვის და ფორმის გაგება და თვით კანდიდატის თავისუფალი აზროვნების უნარი, ორიგინალური მიდგომა და თანამედროეობა. დამატებითი კრიტერიუმები არაა მოცემული რათა კანდიდატებს მიეცეთ სრული თავისუფლება.
რატომ გადაწყვიტეთ ამ კონკურსის გამოცხადება? საერთოდ რამდენად ეხმარება სტუდენტებს მსგავსი კონკურსები თვითგამოვლენასა თუ კარიერლ ზრდაში?
იმიტომ რომ ჯანრი კაშიას საქმის გაგრძელება მსურდა. ადრეც მისი ინიციატივით პარიზში ყოფნის დროს ქართულ – ევროპული ინსტიტუტის ფარგლებში გამოაცხადა ორი პრიზი – ილია ჭავჭავაძის და მერაბ მამარდაშვილის- და გასცა პრემიები ორიგინალურ ნაშრომებისათვის, თარგმანებისთვის, ფილოსოფიურ ნაშორმების, პოეზიის: მათ შორის გავიხსენებ ვახუშტი კოტეტიშვილის რილკის თარგმანს, თამარაშვილის ქართული ეკლესიის ისტორიის თარგმანს, ეთერ თათარაიძეს პოეზიას,…. ეს პრემიები პარიზში გადაეცემოდა გამარჯვებულ კონკურსანტებს. ამავე დროს, მისთვის დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა ახალგაზრდობას და ყოველთვის ამბობდა რომ მისი ნაწერები უფრო გასაგები იქნებოდა მომდევნო თაობებისათვის. მთელი ცხოვრება ასწავლიდა დაწყებული აკადემიიდან და ბოლო წლებში უნივერსიტეტში და მისთვის სტუდენტებთან ურთიერთობა იყო აუცილებელი ნაწილი მისი არსებობის. ამიტომ მიმაჩნია რომ ასეთი კონკურსი არის სწორედ ის რასაც თვითონ ისურვებდა. ამავე დროს, დღეს წიგნებს ნაკლებად კითხულობენ და მსურდა ახალგაზრდებისთვის რამე ფორმით ბიძგი მიმეცა, რათა ამ წიგნებისთვის დაეთმოთ დრო და ყურადღება. მეტადრე, რომ ამ წიგნებში დევს საქართველოს სახელმწიფოს მშენებლობისთვის და ჩვენი ხვალინდელი დღისთვის აუცილებელი გასაღები: ჯერ ერთი, ტოტალიტარიზმის გაგება რის გარეშეც ვერ გავიგებთ დღეს კიდევ რა გვემართება, ჩვენი კულტურული ფესვების ანალიზი, რომ გავიგოთ რა ვართ და ბოლოს თუ რას უნდა ეფუძნებოდეს ცოცხალი ქართული სახელმწიფო.
დღეის მონაცემებით როგორია დაინტერესება, მონაწილეთა ნაკადი როგორია?
ბევრი მიკავშირდება ფეისებუქით თუ ვებგვერდით, დაინტერესება ჯერ ძნელი შესამოწმებელია, რამეთუ, როგორც ადრე შევნიშნე, ამ კონკურს რეგისტრაცია არ სჭირდება…. მთავარია არა მათი ჩემთან გამოჩენა არამედ საქმეს შეუდგენ და დრო არ დაკარგონ. წიგნები პრინციპში ხელმისაწვდომი უნდა იყოს: ჩვენ ვეცადეთ, დაგვერიგებინა ყველა უნივერსიტეტში, მაგრამ მზად ვართ სადაც მოთხოვნა იქნება დამატებითი ექზემპლარები გავაგზავნოთ. ეს პირველ რიგში ეხება რეგიონებს. წიგნები ასევე იშოვება წიგნის მაღაზიებში და – უცხოეთში მყოფ ჩვენ ახალგაზრდების გასაგონად – ატვირთულია “საბა”- ს ელექტრონულ ბიბლიოთეკაში და ლიტ.გე -ს ბიბლიოთეკაში საკმაოდ მისაწვდომ ფასად.
თვენი შეფასებით, ზოგადად რამდენად ექცევა საქართველოში განათლების სფეროს სათანადო ყურადღება?
განცხადებების დონეზე ვითომც და დიდი ყურადღება ექცევა… მაგრამ ჩემის აზრით ყურადღება საკმარისი არ არის. მთავარია ხედვა და გაგება იმისი, რომ განათლება არის საქართველოსთვის მთავარი და ვიტყოდი ერთადერთი პრიორიტეტი რომელზედაც ერთი სამინისტრო კი არა მთლიანად სახელმწიფო უნდა ზრუნავდეს. განათლება განაპიროებს, ჩვენ ხვალ ვიარსებებთ როგორც საქართველო თუ არა. სწორი სისტემის შექმნა, მასწავლებლების მომზადება, თავისუფალი და განათლებული (რამეთუ გაუნათლებელი აზროვნება თავნებობაა მხოლოდ და სხვა არაფერი) აზროვნების დანერგვა ეს არის ჩვენი გადარჩენის გზა. ამავე დროს საქართველოს გააჩნია დიდი გამოუყენებელი კაპიტალი თავისი უცხოეთში ნასწავლი და ჯერ კიდევ იქ დარჩენილნი პროფესიონალების სახით. პოლიტიკა ამაში გვჭიედება, რათა მოფიქრებული იყოს მათი სრულიად “ჩართვის” ფორმები. საკითხი არ დგას დაბრუნება არ დაბრუნების არამედ ჩართვის, მათი პოტენციალის გამოყენების და არ დაკარგვის.
საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრი ბრძანდებოდით, საინტერესო იქნება როგორ შეაფასებდით ქვეყნის ამჟამინდელ საგარეო პოლიტიკის კურსსა და რუსეთთან დათბობის პოლიტიკას? თქვენი გადმოსახედიდან რამდენად არის პრიორიტეტული ამჟამინდელი მთავრობისთვის ევროპული და ევროატლანტიკური კურსი?
ამ მოკლე ინტერვიუში ნამდვილად ვერ მოვახერხებ ასეთ ვრცელ საკითხის განხილვას რასაც ქვია საქართველოს საგარეო პოლიტიკა. ჯერჯერობით რასაც ვუყურებ ეს არის “განცხადებითი” კურსი, რომელიც უცვლელია … მაგრამ ყველაზე უფრო ვატყობ, რომ საქართველო ნელნელა აქტუალურობას ჰკარგავს და ვერ ახერხებს ყველა დღევანდელ საერთაშორისო საკითხზე (უკრაინა, ახლო აღმოსავლეთის კრიზისი, ისლამურის ახელმწიფოსთან შებრძოლება, კლიმატური ცვლილებები) თავისი ახალი და განსხვავებული სიტყვა თქვას. თუმცა ჩვენი ადგილმდებარეობიდან, ჩვენი მაშტაბიდან – როგორც პატარა ქვეყანა რომელმაც შეიძლება უფრო მოქნილი პოლიტიკა აწარმოოს – ბევრი უპირატესობა გაგვაჩნია რაც, ვშიშობ, დღეს გამოუყენებელია. ასევე რუსეთთან რეალურად პოლიტიკას არ ვაწარმოებთ: ხილბოსტნეულის გატანას თუ პოლიტიკად არ აღვიქვამთ. დათმობაც ვერ იქნება მიზანი. უნდა ვიცოდეთ რა გვინდა, რისი შეთავაზება შეგვიძლია, და რაც მთავარია ამ დიალოგში, როცა ამის დრო დადგება, მარტო და დაუცველი არ შევიდეთ.
როგორია შიდაპოლიტიკაში მოვლენათა განვითარების თქვენეული პროგნოზი?
პროგნოზებს პოლიტიკოსი არ უნდა აკეთებდეს. პოლიტიკოსებს პროგნოზირებად მოვლენების აცდენა/შეცვლა უნდა შეეძლოთ და იმ გზით წაიყვანონ რაც დაპირდნენ თავიანთ ამომრჩევლებს… შემფასებელი განვითარების კურსის სხვა პოლიტიკოსი კი არა ამომრჩეველი იქნება.
როგორ შეაფასებთ მთავრობის მმართველ ბირთვს, რამდენად კვალიფიციური კადრები გვყავს ქვეყნის სადავეებთან?
თავს შევიკავებდი ამგვარი შეფასებებისგან. “სამქემან შენმან….”!
რა გეგმები გაქვთ, ქართულ პოლიტიკაში დაბრუნებას ხომ არ აპირებთ?
ქართულ პოლიტიკაში შემოვედი და ჩემი ნებით გასვლას არ ვაპირებ… მაგრამ პოლიტიკაში ყოფნას არ ნიშნავს მაინცდამაინც მთავრობაში ან თანამდებობაზე ყოფნას… საპრეზიდენტო არჩევნებმა გვაჩვენა, რომ კიდევ არ მიშვებენ თუნდაც თავისუფალ შეჯიბრში მონაწილეობის მისაღებად. ამიტომ დრო ჩემი აქტიურობის ჯერ არ დაბრუნებულა… მაგრამ მგონი მალე მოვა!
15.10.14
ნინა პირტახია