თბილისის მიწათსარგებლობის გენერალურ გეგმაში, სხვა საკითხებთან ერთად, საუბარია ახალი სპეციალიზებული სავაჭრო ცენტრების შეზღუდვაზე.
რატომ არის მნიშვნელოვანი დიდი სავაჭრო ცენტრებისა და არეალების შეზღუდვა, როგორ აისახება ეს დედაქალაქზე, ელიავას ბაზრობის ტერიტორია შედის თუ არა გენგეგმაში და რისი მოწყობა იგეგმება მის ადგილას? ამ და სხვა საკითხებზე „თბილისი თაიმსი“ თბილისის გენგეგმის პროექტის კოორდინატორს, “სიტი ინსტიტუტი საქართველოს” წარმომადგენელ გოგი აბაშიძეს ესაუბრა.
თბილისის გენგეგმის კონცეფციის მიხედვით, ახალი სპეციალიზებული სავაჭრო ცენტრების განვითარება უნდა შეიზღუდოს. რატომ არის მნიშვნელოვანი დიდი სავაჭრო ცენტრებისა და არეალების შეზღუდვა ? როგორ აისახება ეს დედაქალაქზე?
– მოცემული გადაწყვეტა ეყრდნობა ქალაქის კომპლექსურ სტრუქტურულ ანალიზს და თავის თავში აერთიანებს ქალაქის აუცილებლობებს რამდენიმე მიმართულებით.
პირველ რიგში, ეს შეეხება არსებულ ეკონომიკურ რეალობას. ყოველ ქალაქს გააჩნია მოსახლეობის გარკვეული მსყიდველობითუნარიანობა განპირობებული ეკონომიკური სიძლიერითა და მოთხოვნა-მიწოდების ბალანსით. ახალი სავაჭრო ობიექტების გაჩენა ვერ უზრუნველყოფს მოსახლეობის მსყიდველობითუნარიანობის ზრდას, ამასთან კვლევებმა აჩვენა, რომ კონკრეტული მიმართულებებით მიწოდება უკვე აღემატება ქალაქში არსებულ და უახლოეს წლებში მოსალოდნელ მოთხოვნას. მსხვილი სავაჭრო ობიექტების განთავსება იწვევს ქალაქში ძირითადი მასების არათანაბარ გადანაწილებას და, ამასთან, ხელს უწყობს ცენტრალური და ტურისტული არეალების გამოფიტვას. ეს უკანასკნელი, თავის მხრივ, არღვევს ქალაქის აქტიურ სივრცეებს და ამცირებს მათი ატრაქციის უნარს.
მეორე მხრივ, ცენტრალურ უბნებში მსხვილი სავაჭრო ობიექტების განთავსება ხელს უწყობს სატრანსპორტო ნაკადების მძლავრი კონცენტრაციის არეალების წარმოშობას.
ასევე, ასეთი ობიექტების გაჩენა იწვევს საცხოვრებელი უბნების მონოფუნქციური ხასიათის გაძლიერებას, რაც, თავის მხრივ, ეწინააღმდეგება ქალაქგეგმარებით მოსაზრებებს და აუარესებს ცხოვრების ხარისხს.
სავაჭრო ცენტრების მოწყობა თბილისის გარეუბნებშიც შეიზღუდება?
– საჭიროა სწორად გავიგოთ რას წარმოადგენს შეზღუდვა. ეს არ ნიშნავს სრულ აკრძალვას. როგორც გენერალური გეგმის პროექტში არის დაფიქსირებული, ასეთი ობიექტების გაჩენა არასასურველია და მათ უნდა განესაზღვროთ დამატებითი მოთხოვნები საპროექტო დასაბუთების ფარგლებში. როგორიცაა, მაგალითად, ქალაქისათვის ეკონომიკური მიზანშეწონილობის დასაბუთება და სატრანსპორტო ანალიზი.
არსებულ სავაჭრო ცენტრებს თუ ექნებათ შეზღუდვები, მათ მიმართ სანქციები თუა დაგეგმილი?
– მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმა, თავისი შინაარსიდან გამომდინარე, არ ითვალისწინებს სანქციებსა და კონკრეტულ ადმინისტრაციულ ქმედებებს არსებული სავაჭრო ობიექტების მიმართ,. მის ფარგლებში შეფასდა ქალაქის არსებული და საპროგნოზო მოთხოვნა მიწოდების ბალანსი, რის საფუძველზეც დადგინდა სამომავლო განვითარების ძირითადი მიმართულებები.
მოხდება თუ არა რომელიმე სავაჭრო ცენტრის რელოკაცია? ელიავას ბაზრობის ტერიტორია შედის თუ არა გენგეგმაში და რისი მოწყობა იგეგმება მის ადგილას?
– სავაჭრო ცენტრების რელოკაცია ბუნებრივი პროცესია და აუცილებელია ქალაქის გეგმარება ითვალისწინებდეს ამისათვის ტერიტორიულ რესურსს, რათა რელოკაციის პროცესში მოხდეს ობიექტებისათვის ქალაქის პერსპექტივიდან ოპტიმალური ტერიტორიებისა და განვითარებითი პარამეტრების შერჩევა.
ელიავას ბაზრობის ტერიტორია თბილისის ადმინისტრაციული ერთეულის საზღვრებშია და ბუნებრივია, ტერიტორია შედის გენგეგმაში. გენგეგმა მოცემული ტერიტორიის სამომავლო განვითარებას განიხილავს უპირატესად რეკრეაციული ფუნქციით, რაც ქალაქის პირველად აუცილებლობებთან არის დაკავშირებული. ასევე აღსანიშნავია, რომ რკინიგზის სატვირთო ხაზების გადატანასთან და ქალაქის სატრანსპორტო რეგულაციების გამკაცრებასთან ერთად ქალაქის ცენტრში განთავსებული ასეთი სახის სავაჭრო ობიექტის შენარჩუნება გართულდება. მის ადგილას მსხვილი სავაჭრო მოლის განთავსება კი ვერ უზრუნველყოფს ელიავაზე დასაქმებულ პირთა დასაქმების სრული მოცულობით შენარჩუნებას და გამოიწვევს არსებული სავაჭრო კულტურის გაქრობას. ყველა მხარის ინტერესთა დაცვის მიზნით მიწათსარგებლობის გენერალური გეგმის ფარგლებში შემოთავაზებულია სავაჭრო სივრცის რელოკაცია ისეთ ტერიტორიებზე, სადაც მოცემული ობიექტის არსებობა არ იქნება კონფლიქტური ხასიათის (სატრანსპორტო, ეკოლოგიური, ეკონომიკური მოსაზრებებიდან გამომდინარე) და შესაძლებელი იქნება სავაჭრო ობიექტის შემდგომი განვითარება, სახელოსნო-სავაჭრო კულტურის შენარჩუნებითა და ესთეტიკურ-ჰიგიენური მხარის განვითარებით. ასეთი გადაწყვეტა ასევე საშუალებას იძლევა შენარჩუნდეს დასაქმების პირობები და ქალაქის ცენტრალური ნაწილი (მერიის, ძირითადი საუნივერსიტეტო რესურსების, სპორტული სტადიონისა და ძველი ქალაქის სიახლოვეს არსებული ისედაც გადატვირთული ტერიტორია) განიტვირთოს ჭარბი სატრანსპორტო ნაკადებისაგან. არსებული ტერიტორიის სარეკრეაციო განვითარება დადებითად აისახება ქალაქის ეკოლოგიურ მდგომარეობაზე, მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე და გაამყარებს მიმდებარე ერთეულების ღირებულებას, ასევე შექმნის სარეკრაციო გასვლას მდინარე მტკვარზე.
ნინი მაზიაშვილი