პარლამენტის საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის სხდომაზე წინა წლის შემოდგომაზე, 2015 წლის ბიუჯეტის განხილვისას საქართველოს ფინანსთა მინისტრმა ნოდარ ხადურმა განაცხადა, რომ პენსიები გაიზრდება, როგორც მიმდინარე 2015, ისე შემდეგ 2016 წელს. იმ სხდომაზე პენსიის ზრდის თანხობრივი მაჩვენებელი არ დაფიქსირებულა, თუმცა შემდგომში გაირკვა რომ, ლაპარაკია 10 ლარზე.
იმ სხდომის შემდეგ როგორც იტყვიან მრავალმა წყალმა ჩაიარა და ლარმაც კინაღამ ჩაილურის წყალი დალია, მაგრამ გადავრჩით, თუმცა რამდენად გადარჩებიან პენსიონერები ლარის 30%-იანი ვარდნის პირობებში, თუ მათი პენსიების ინდექსაცია არ მოხდება ძნელი სათქმელია.
მივყვეთ თანმიმდევრულად და პირველი რასაც გავაკეთებთ საპენსიო ასაკს განვიხილავთ, რადგან-საქართველოში 35 წლის ასაკის ზევით დასაქმება ფაქტიურად შეუძლებელია, მრავალ ყოველგვარი შემოსავლების გარეშე დარჩენილ მოქალაქეს ერთი სული აქვს, როდის მიაღწევს საპენსიო ასაკს და მიიღებს თუნდაც იმ მიზერულ თანხას რასაც სახელმწიფო იმეტებს (ან ახერხებს რომ გასცეს).
საქართველოში ქალბატონებისთვის საპენსიო ასაკის ზღვარი-60 წელია, მამაკაცებისთვის 65 წელი.
აქვე მინდა სურათის უფრო ნათლად წარმოსადგენად რამოდენიმე ქვეყნის საპენსიო ზღვარის სტატისტიკური ცხრილი წარმოგიდგინოთ.
როგორც ცხრილიდან ჩანს საქართველო ამ თვალსაზრისით სავსებით ცივილიზირებულად გამოიყურება, თუმცა აქ აუცილებლად გასათვალისწინებელია სიცოცხლის ხანგრძლივობა და აქედან გამომდინარე ის თუ რამდენ წელს იღებს პენსიას პენსიონერი.
საქართველოში სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა მამაკაცებისათვის 70 წელს შეადგენს, ხოლო ქალებისათვის 78 წელს, რაც საშუალოდ 74 წელია.
გამოდის რომ მამკაცები საქართველოში პენსიას საშუალოდ 5 წლის განმავლობაში იღებენ, ხოლო ქალბატონები 18 წლის განმავლობაში.
ცნობისთვის იაპონიაში სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა: 83,91 წელია.
ეხლა კი მთავარზე გადავიდეთ რამდენია პენსია საქართველოში და ევროპის რიგ ქვეყნებში, თვალსაჩინოებისთვის სტატისტიკურ მონაცემებს გთავაზობთ ცხრილის სახით.
როგორც ცხრილიდან ჩანს ჩვენი სახელმწიფო, ამ მონაცემებით ძალიან ჩამორჩება მინიმალურ ევროპულ დონეს.
როდესაც ეს საკითხი ისმება ამ თუ იმ დონეზე (უნდა ითქვას რომ, ეს ძირითადად პოლიტიკური სპეკულაციებისთვის ხდება), ხშირად ისმის ფრაზა ერთგვარი გამამრთლებელი პათოსით რომ, ეს პენსია კი არა შემწეობა.
თითქოს ვამადლით ამ მიზერულ თანხას.
არაფერი ამ პატივსაცემ ხალხს დასამადლებელი არ სჭირს და რატომ ეხლა მოგახსენებთ:
ა) პენსიონერთა უმრავლესობას ანაბრებზე საკმაოდ გვარიანი თანხა ჰქონდათ სიბერის უზრუნველსაყოფად, ეს თანხები გაქრა და მათი ბრალი არ არის თუ სახელმწიფოს არ შეუძლია დანაკარგის ანაზღაურება.
ბ) მათ მიერ აშენებული და შექმნილი სახელმწიფო ქონების პრივატიზირების შედეგადაა, მეტწილად შექმნილი ქვეყნის დღევანდელი ეკონომიკა და მათი ბრალი არ არის თუ პრივატიზირებიდან უმეტეს მათგანს არაფერი ერგო.
დ) მათი ბრალი არ არის ის რომ, სახელმწიფო მეოთხედი საუკუნის განმავლობაში ვერ გაატარა საპენსიო რეფორმა.
როგორ უნდა იარსებოს ადამიანმა 150 ლარით ?
2014 წლის ივლისის მდგომარეობით, საარსებო მინიმუმი საქართველოში 144,7 ლარს გაუტოლდა – ასეთია ოფიციალური მაჩვენებელი, რომელიც “საქსტატმა” გამოაქვეყნა. “საქსტატის” პარალელურად, კვლევა ჩაატარა “ეკონომიკური პოლიტიკის ექსპერტთა ცენტრმაც”, ოღონდ სულ სხვა – ალტერნატიული მეთოდოლოგიით და სრულიად განსხვავებული შედეგი მიიღო.
მათი მონაცემებით, საარსებო მინიმუმი ივლისის თვეში 315,4 ლარი გახლდათ, რაც ოფიციალურ მაჩვენებელს ორჯერ აღემატება.
როგორც ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა, ქეთევან კრიალაშვილი მაშინ თქვა, ”საქსტატი” საარსებო მინიმუმს სასურსათო და არასასურსათო კალათების 70/30 პროპორციის მიხედვით ადგენს, სასურსათო კალათის ფულად ღირებულებას კი 40 დასახელების პროდუქტის ჯგუფის მიხედვით ანგარიშობს.“
”ამ პროდუქტების დღიური კვებითი ღირებულება ერთ შრომისუნარიან მამაკაცზე 2 300 კილოკალორიაა. თავდაპირველად საარსებო მინიმუმი სწორედ სტატისტიკის დეპარტამენტის მიერ მოწოდებული ფასების მიხედვით დავთვალეთ და 385 ლარი გამოგვივიდა. საიდან მოვიტანეთ 315,4 ლარი? – ჩვენ თვითონ გავედით ბაზრებზე და მინიმალური ფასების მიხედვით დავიანგარიშეთ, რადგან ადამიანები, რომლებიც საარსებო მინიმუმის ტოლფას შემოსავალზე ცხოვრობენ, ფეშენებლურ სუპერმარკეტებში არ დადიან. ბუნებრივია, ისინი პროდუქტის შესაძენად იაფ ბაზრებში მიდიან. ამიტომ, ჩვენ უშუალოდ მოვახდინეთ ბაზრების კვლევა და დათვლის დროს შევაჭრების კოეფიციენტიც გავითვალისწინეთ“
როგორც ვხედავთ “ეკონომიკური პოლიტიკის ექსპერტთა ცენტრის” 2014 წლის ივლისის მონაცემებით, ადამიანის საარსებოდ არსებულ პენსიაზე მინიმუმ 2 ჯერ მეტი თანხა იყო საჭირო.
2014 წლის ივლისის შემდეგ კი საქართველოში ფასები გაიზარდა.
დასასრულ მინდა გავიმეორო დასაწისში დასმული კითხვა:
რამდენად გადარჩებიან პენსიონერები ლარის 30%-იანი ვარდნის პირობებში, თუ მათი პენსიების ინდექსაცია არ მოხდება?
მალხაზ ხაზარბეგიშვილი